hakikat bilgi, erdem, sevgi, insan, varoluş, yaratılış, iyilik, iyi bilgiler, kötülük nedir, iyi insan olmak için, sevgiyi yaşatmak LİMİT GRUP DİJİTAL YAYIN KATALOĞU 2020-06-07 tarihinde TYT TÜRKÇE SORU BANKASI yayınladı. TYT TÜRKÇE SORU BANKASI flipbook versiyonunu okuyun. FlipHTML5'te 301-350 sayfasını indirin. Bunlardan ilki çeşitli sorunları Bilim Kuramı dersi kapsamında çözmeye çalışan bir sunumdur. Bu sunumda öğrenciler, insanoğlunun sahip olduğu bilgiler ile ilgili bir sorunu 10-15 dakika içerisinde sözel ve görsel araçlar kullanarak açıklamaktadır. Dersle ilgili 60 puanlık barem içerisinde bu sunumun payı toplam 20 puandır. Madde1 – Bu Yönetmeliğin amacı, serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirlerin çalışma usul ve esaslarını belirlemektir. Hukuki Dayanak. Madde 2 – Bu Yönetmelik, 3568 sayılı Kanunun 50 nci maddesi ve Geçici 4 üncü maddesi hükmüne dayanılarak hazırlanmıştır. Kavramlar. Genç Yazarlara Öğütler. Mart 07, 2017. İlk kitabım yayınlandığında 33 yaşındaydım. Oradan buralara gelene kadar bir o kadar daha zaman geçmiş. Hiç usanmadan yazmaya devam ettim. Sadece kendime yazdım. Yazmaya başladığımda amacım öğrendiklerimi, bildiklerimi ifade edebilmek ve daha iyi anlamak için yazmaktı. Çünkü Aşağıdanoktalı virgül kullanımı ile ilgili verilen kurallara örnek cümleler yazınız. Cümle içinde virgülle ayrılmış tür veya takımları ayırmak için kullanılır. hzDSW. eğitim öğretim ile ilgili belgeler > konu anlatımlı dersler > Türkçe dersi ile ilgili konu anlatımlar > cümlenin öğeleri ile ilgili konu anlatımlar ÖZNE, ÖZNENİN ÖZELLİKLERİ, ÇEŞİTLERİ, GERÇEK ÖZNE, SÖZDE ÖZNE, GİZLİ ÖZNE, ORTAK ÖZNE 1 TÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIM Cümlede, yüklemin bildirdiği eylemi ya da yargıyı gerçekleştiren ve üstlenen öğe özne adını alır. Özne bir kişi ya da birkaç kişiden oluşuyorsa yükleme “Kim? Kimler?” soruları; kişi dışında bir varlık, nesne ya da kavram ise yükleme “Ne? Neler?” soruları yöneltilir. Örnek Yazar, bu romanda sıradan bir olayı anlatıyor. Anlatan kim? Yazar Özne Yüklem Seni de ansızın yakalar bir gün ölüm. Yakalayan ne? Ölüm Yüklem Özne Gerçek Özne Yüklemde bildirilen eylemi ve yargıyı yapan, yerine getiren veya üstlenen varlık ve nesnedir. Örnek Divan edebiyatında işlenen konular, genellikle soyuttur. Soyut olan ne? Gerçek Özne Yüklem Hiçbir şair, hiçbir hikayeci yalnız bugün için yazmaz. Yazmayan kim? Gerçek Özne Yüklem Sözde Özne Yüklemde bildirilen eylemi yapan değil, yapılan eylemden etkilenen kişi, varlık ya da kavramlardır. Başka bir deyişle gerçek öznenin olmadığı cümlelerde asıl görevi, nesne olan sözcük sözde özne görevi üstlenir. Örnek Yeni öğretmenler, Doğu Anadolu’ya atanmış. Atayan kim? Yok Atanan kim? Sözde Özne Yüklem Yerler, çok iyi temizlenmiş. Temizleyen kim? Belli değil? temizlenen ne? Yüklem UYARI Sözde özne, yalnızca yükleminde bir eylemin bulunduğu eylem cümlelerinde yer alır. Ad cümlelerindeki özne, daima gerçek öznedir. Örnek Kültür mirasına sahip çıkmak, bilinçli bir tavırdır. Gerçek Özne Yüklem Gizli Özne Cümlede olmayan ama yüklemde gizli olan öznedir. Örn Buraya gelir misin?kim-sen-gizli özne Ortak Özne İki cümlede tek özne bulunabilir. Böyle öznelere ortak özne denir. Ancak iki farklı yargının tek özneye bağlanması kim zaman yargılardan birinin özneyle uyum sağlayamaması bilgi sonucunu doğurur. Bu anlatım bozukluğuna özne eksikliği adı verilir. Örnek Ali geldi, gördü, gitti. Kim yaptı bu işleri = Ali. Ali ortak öznedir Hepsi ona gülüp geçmiş, onu dinelememişti. Hepsi ona gülüp geçmiş, hiçbiri onu dinlememişti. Öznenin Özellikleri -Bütün ad ve ad soylu sözcükler, cümle içinde özne görevinde bulunabilir. Örnek Bağışlayın beni arkadaşlar. Ad, özne durumunda Yüklem Özne Ben, gül yanaklı bir çocuğa benzerim. Zamir özne durumunda Özne Yüklem Tembeller başarılı olamaz. Adlaşmış sıfat, özne durumunda Özne Yüklem Gece, bir tül gibi şehre iniyor. Zarf özne durumunda Özne Yüklem Gibi, sözcükler ve kavramlar arasında benzetme ilgisi kurar. Edat, özne Özne Yüklem Fakat, karşıt yargıları bağlar. Bağlaç özne durumunda Özne Yüklem Ey, seslenme anlamı taşır. Ünlem, özne durumunda Özne Yüklem -Ad ve sıfat tamlamaları, deyimler ve ikilemeler özne olabilir. Örnek Sanatçının yaratıcılığı, sezgi ve duygu gücüne bağlıdır. Ad tamlaması özne durumunda Kimi şair ve yazarlar, düşüncelerinin kolayca anlaşılmasını istemezler. Sıfat tamlaması, özne durumunda Pot kırmak, onun adetiydi. deyim özne durumunda Konu komşu bu duruma ne diyecek. İkileme, özne durumunda -Kimi durumlarda ara söz, özneyi açıklamak amacıyla kullanılır. Bu kullanıma açıklamalı özne denir. Örnek Annem, beni doğurup büyüten o yüce insan, artık yoktu. Sınıftan biri, genç bir kız, elini kaldırdı. -Kimi sıralı cümlelerde her cümle için tek bir özne kullanılır ve ortak özne meydana gelir. Örnek Her canlı doğar, yaşar, ölür. Bu sıralı cümleleri ayırırsak. Her canlı doğar. Her canlı yaşar. Her canlı ölür. “Her canlı” üç ayrı eylemi gerçekleştirdiği için ortak öznedir. -Eylemsiler ve eylemsilerin de yer aldığı çeşitli söz grupları cümlede özne görevi yapar. Örnek Yan Cümle / Temel Cümle Şiir okumak / büyük bir zevktir. Özne Yüklem Çok Konuşanlar / Dışarı çıksın Özne Yüklem CÜMLENİN ÖĞELERİ, ARA SÖZ, ARA CÜMLE, CÜMLE VURGUSU ÖZET ANLATIM Bir duygu, düşünce veya durumu tam olarak anlatan sözcük ya da söz öbeklerine cümle denir. Şimdi birbirini tamamlayan öğeleri inceleyeceğiz. Bir cümlenin oluşması için en önemli şart, kip ve şahıs bildiren bir unsurun bulunmasıdır. Yani eğer cümle içinde herhangi bir söz, haber veya dilek kiplerinden herhangi biriyle çekimli halde bulunuyorsa o, bir yargı bildiriyor demektir. Yargı bildirmek ise cümle olmanın en önemli koşuludur. Şahıs bildirmek, cümle olmak için her zaman gerekli değildir. Cümlede bulunabilecek öğeler, yüklem, özne, nesne ve tümleçlerdir. Bunların özelliklerinin neler olduğunu şimdi ayrı ayrı görelim. YÜKLEM Cümlede kip ve zaman bildirerek yargıyı ortaya koyan temel unsurdur. Tek başına cümle özelliği gösterir. Diğer öğeler yüklemin tamamlayıcı öğeleridir. Cümlede yüklemi bulmak için herhangi bir öğeye soru soramayız. Onu çekimli durumda bulunan sözcüklerden anlarız. Örnek “Biliyorum” sözü “bilmek” eyleminin şimdiki zamanla çekimlendiğini gösteriyor. Öyleyse yargı bildiriyor demektir. Dolayısıyla bir cümledir. “Biraz önce gelen çocuk, kapıcının kızıydı.” cümlesindeki isim tamlaması yüklemdir. “O, eskiden, yaramaz bir çocuktu.” cümlesindeki sıfat tamlaması yüklemdir. ÖZNE Cümlede yüklemin bildirdiği işi, hareketi yapan ya da oluş içinde bulunan öğedir. Cümlenin temel öğesidir. Ancak her cümlede bulunmak zorunda değildir. Cümlede özneyi bulmak için yükleme “kim” ve “ne” sorularını sorarız. Ancak özellikle “ne” sorusu, nesneyi bulmak için de sorulduğundan, biz özne sorusunu yükleme değişik biçimde sorarız. Örnek “Öğretmen soruyu bana sordu.” cümlesinde “sordu” yüklemdir. Özneyi bulmak için yükleme “Soran kim?” diye soruyoruz. Cevap olarak “Öğretmen” geliyor. Öyleyse cümlenin öznesi bu sözcüktür. Cümlede özne yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi, açık olarak verilebileceği gibi, yüklemin çekiminden de çıkarılabilir. Cümlede olmayan, yüklemdeki şahıs eklerinden anlaşılan bu tür öznelere “gizli özne” adı verilir. “Sana bu kitabı iki günlüğüne verebilirim.” cümlesinin yüklemi “verebilirim” sözüdür. Özneyi bulmak için “Veren kim?” diye soruyoruz, “Ben” cevabı geliyor; ancak bu söz cümlede yok, biz bunu yüklemin bildirdiği şahıstan çıkarıyoruz. Öyleyse bu cümlenin öznesi gizli öznedir. Bu özne cümlede var olan öğelerden biri sayılmaz. Yani “Geldim.” cümlesinde öznenin “ben” olduğu görülse bile bu cümle sadece yüklemden oluşmuş sayılır. Her cümlede özne bulunmaz. Yani eylemi yapan bazen belli değildir. “Kasabaya bu yoldan gidilmez.” cümlesinde “Gidilmeyen ne, gidilmeyen kim?” gibi sorulara cevap alınmaz. Öyleyse cümlenin öznesi yoktur. Bazı cümlelerde özne bulunmaz, bazılarında da “sözde özne” dediğimiz belirtisiz nesne olur. Edilgen eylemle kurulu tümcelerde "ne, kim" sorularına yanıt verecek özneymişcesine görünen, gerçekte eylemden etkilenen öğe. Sözde Özne Örnekleri Sokakta yüksek sesle konuşulmaz. Özne yok Bütün işler yapıldı. Sözde özne var. Atlar arabaya koşuldu. atlar/sözde özne Çiçekler sulanıyor. çiçekler/sözde özne NESNE Cümlede yüklemin bildirdiği işten etkilenen öğedir. Yükleme sorulan “kimi, neyi, ne” sorularına cevap verir. Nesneler hal ekini alıp almamalarına göre iki grupta incelenir. 1. Belirtili Nesne Nesne görevinde bulunan söz, “-i” hal ekini almışsa, nesneye belirtili nesne denir. “Çiçekleri annesine verdi.” cümlesinde “Çiçekleri” nesnesi “-i” hal eki aldığından belirtili nesnedir. 2. Belirtisiz Nesne Nesne görevinde bulunan söz “-i” hal ekini almamışsa nesne, belirtisiz nesnedir. “Annesi için çiçek topladı.” cümlesinde “çiçek” nesnesi bu eki almamış ve belirtisiz nesne olmuştur. DOLAYLI TÜMLEÇ Yüklemin yöneldiği, bulunduğu, çıktığı yeri gösteren öğedir. Yükleme sorulan “-e”, “-de” ve “-den” hal eklerini alan sorulara aynı ekleri alarak cevap veren sözcük ya da söz öbekleri dolaylı tümleç görevinde bulunur. Yükleme “kime, nereye, nerede, nereden, neyden” soruları sorulur. Soruların ve cevapların aynı ekleri alması zorunluluğu bunun diğer öğelerle karışmasına engel olur. Aşağıdaki örneklere bakayarak konuyu kayrayalım Örnekler “Elindeki kitap ve defterleri bana verdi.” Dolaylı tümleci bulabilmek için yükleme “kime” sorusunu soruyoruz. Soru da cevap da aynı eki almış. Öyleyse “bana” sözü dolaylı tümleçtir. “Sizinle ancak yaza görüşürüz.” cümlesinde altı çizili sözcük de “-e” hal ekini almıştır. Ancak bu öğeyi bulmak için yükleme “ne zaman” sorusunu soruyoruz. Görüldüğü gibi soru hal eki almadan soruluyor. Öyleyse bu, “-e” hal eki almış olmasına rağmen dolaylı tümleç değildir. “Kimseye sormadan dışarı çıktı.” cümlesinde ise altı çizili öğeyi bulmak için yükleme “nereye” sorusunu soruyoruz. Bu durumda soru, “-e” hal eki almış, ancak “dışarı” sözü aynı eki almamış. Öyleyse buna da dolaylı tümleç diyemeyiz. Görüldüğü gibi sorular ve cevapların aynı ekleri alması koşulu, birbiriyle karışan öğeleri ayırt etmemizi sağlıyor. Aynı durumu “-de” ve “-den” eklerinde de görebiliriz. “Beni sınıfta iki saattir bekliyormuş.” cümlesindeki altı çizili öğeyi cevap olarak almak için, yükleme “nerede” sorusunu soruyoruz. Öyleyse bu öğe dolaylı tümleçtir. “Hepimiz iki saattir ayakta bekliyoruz.” cümlesinde ise altı çizili öğeyi bulabilmek için yükleme “nasıl” sorusunu sormamız gerekiyor. Görüldüğü bilgi gibi soru “-de” ekiyle sorulmamış. Demek ki öğe dolaylı tümleç değil. “O, iki gün önce buradan ayrıldı.” cümlesinde altı çizili öğe “nereden” sorusuna cevap vererek dolaylı tümleç olmuş. “Senin de gelmeni yürekten isterdim.” cümlesinde altı çizili öğe “nasıl” sorusuna cevap verdiğinden dolaylı tümleç değildir. “Şu elmadan üç kilo verir misin?” cümlesinde altı çizili öğeyi bulmak için “neyden” sorusunu yükleme soruyoruz. Cevap geldiğinden öğe dolaylı tümleçtir. “Hastalandığından gelmedi.” cümlesinde altı çizili öğeyi ise “niçin” sorusuyla buluyoruz. Öyleyse bu, dolaylı tümleç değildir. Örnekleri daha da çoğaltabiliriz. Burada unutmamamız gereken, soruyla cevabın aynı ekleri -e, -de, -den almasıdır. Dolaylı tümleci bulduran soruları ezberlemek yerine, bunu kavramak daha avantajlı bir yoldur. ZARF TÜMLECİ Yüklemin zamanını, durumunu, miktarını, yönünü, koşulunu vb. bildiren öğelerdir. Yükleme “ne zaman, nasıl, ne kadar vb” sorular sorulur. Örnekler “Hava kararmadan köye inmeliyiz.” cümlesindeki altı çizili zarf “ne zaman”; “Dosta düşmana muhtaç olmadan yaşamalıyız.” cümlesinde altı çizili zarf “nasıl”; "Aldığı notlar şaşılacak kadar yüksekti.” cümlesindeki altı çizili zarf “ne kadar”; “Tek bir söz bile söylemeden içeri girdi.” cümlesindeki altı çizili zarf “nasıl”; sorularına cevap vermişlerdir. Yükleme sorulan bu sorulara cevap veren öğeler daima zarftır. Uyarı “nereye” sorusuna dikkat etmeliyiz. Çünkü bu soru dolaylı tümleci de buldurur. Ancak cevabın da aynı eki alması gerekir. Örneğin “içeri, geri, aşağı, yukarı gibi” yer yön zarfları Zarf Tamlayıcısıyken “içeriye, geriye, aşağıya, yukarıya gibi” kelimeler Dolaylı Tümleçtirler. Uyarı Cümleyi öğelerine ayırırken dikkat edilmesi gereken bir özellik de azlık - çokluk zarflarının kullanımıdır. “O, çok çalışkan bir öğrencidir.” cümlesinde yüklem, koyu renkli sözün tamamıdır. Çünkü “öğrenci” isimdir, “çalışkan” öğrencinin sıfatıdır. “çok” da çalışkan sıfatının zarfıdır. Dolayısıyla, “çok çalışkan bir öğrenci” sıfat tamlaması olduğundan bunlar birbirinden ayrılmaz. Oysa biz aynı cümleyi; “O, çok çalışkandır.” şeklinde kullansak, “çalışkandır” yüklem “çok” zarf tümleci olacaktır. Kısaca adlaşmış sıfatlar yüklem olduğunda, onun derecesini bildiren zarflar zarf tümleci olur. Çıkmış soruların birinde, “Kafesteki kuşların tüyleri, şaşılacak kadar parlaktı.” cümlesi verilmiş ve “şaşılacak kadar” öğesi “ne kadar parlak” sorusuna cevap verdiği için zarf tümleci olmuştur. EDAT TÜMLECİ Çıkmış sorularda, seçeneklerde bile olsa, edat tümleci adının geçtiği görülmemiştir. Ancak bazı soruların çözümünde yardımcı olduğu söylenebilir. Dikkat Eğer seçeneklerde “edat tümleci” adı geçmiyorsa, siz “edat tümleci” olarak gördüğünüz söz öbeklerine zarf tümleci de diyebilirsiniz. Yüklemin ne ile, kimin ile, hangi amaçla, niçin yapıldığını gösteren söz öbeklerine edat tümleci denir. Yükleme “ne ile, kimin ile, hangi amaçla, niçin vb” soruları sorulur. “O, bütün yazılarını, dolma kalemle yazar.” “Bu araştırmayı arkadaşlarıyla yapmış.” “Bu yemekleri sizin için hazırladım.” cümlelerindeki koyu renkli söz öbekleri edat tümleci sayılır. CÜMLE DIŞI UNSUR Cümle içinde her söz, cümlenin bir öğesi durumunda değildir. Yükleme sorulan sorulara cevap vermeyen söz veya söz öbekleri cümle dışı unsur sayılır. Örneğin aşağıdaki cümleyi öğelerine ayıralım. “Ahmet, sana defalarca geç kalmamanı söylemedim mi?” Görüldüğü gibi “Ahmet” sözü cümlede yükleme sorulan herhangi bir soruya cevap vermiyor yani cümle dışı unsurdur. CÜMLE VURGUSU Cümlede asıl anlatılmak istenen öğe vurgulanır. Biz konuşurken, önemsediğimiz öğeyi cümlenin herhangi bir yerinde ses tonumuzu yükselterek vurgulayabiliriz. Ancak yazıda bunu yapamayacağımızdan, vurgulamak istediğimiz öğeyi yükleme yaklaştırırız. Yani cümlede yükleme en yakın öğe, en çok vurgulanan öğedir. Yüklemden hemen önceki, yüklemin solundaki öge vurgulanan ögedir. Örnek “O, beni, hep burada bekler.” cümlesinde yükleme en yakın öğe dolaylı tümleç olduğundan, vurgulanan öğe de dolaylı tümleçtir odur. ARA SÖZ, ARA CÜMLE Cümleyi söylerken söz arasına sıkıştırılan, bazen bir öğenin açıklayıcısı, bazen cümle dışı unsur olan söz veya söz öbeklerine arasöz denir. Eğer bu söz bir cümle ise “aracümle” diye de adlandırılır. Arasöz daima açıkladığı öğeden sonra gelir. Arasöz ve aracümleler iki virgül arasında ya da iki kısa çizgi arasında verilir. Örnekler “O kasabayı, doğduğum yeri, bu kitapta tanıttım.” cümlesinde “doğduğum yeri” sözü, kasaba hakkında söylenmiştir ve kasabayı açıklamaktadır. Öyleyse bu öğe nesneyi açıklayan bir arasözdür. “Ahmet, siz de çok iyi bilirsiniz, derslerine pek çalışmaz.” cümlesinde “siz de çok iyi bilirsiniz” sözü cümlenin geneli üzerinde açıklama yapan, ancak herhangi bir öğeyle ilgili olmayan bir arasözdür. Cümle dışı unsur olarak kabul edilir. “Anneme - hayatını bana adayan kadına - saygıda kusur etmem.” “Odaya girdiğimde, neden olduğunu bilmiyorum, içim garip bir hüzünle doldu.” cümlelerinde koyu renkle gösterilen sözler de arasözdür. “TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIMLAR” SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN >>>TIKLAYIN>>TIKLAYIN>>TIKLAYINYorumu Bu site benim işimi hali hali kolaylaştırdı... ->Yazan hazal nazlı..>>>YORUM YAZ<<< İSTANBUL YABANCILAR İÇİN TÜRKÇE ÇALIŞMA KİTABI B1 GENEL YAYIN YÖNETMENİ Mehmet Yalçın YILMAZ EDİTÖR Yrd. Doç. Dr. Ferhat ASLAN EDİTÖR YARDIMCISI Funda KESKİN HAZIRLAYANLAR Enver GEDİK Gökçen GÖÇEN Gül GÖNÜLTAŞ Funda KESKİN Fazilet ÖZENÇ Hande TOKGÖZ Gizem ÜNSAL Serra YAVUZ REDAKSİYON – TASHİH Hande TOKGÖZ ÇEVİRİ Dr. Oğuz CİNCİOĞLU TASARIM Şeref KOCAMAN Baskı 2012 Kültür Sanat Basımevi Bu kitabın bütün hakları KÜLTÜR SANAT BASIMEVİNE SÖZ Günümüzde hayatımızın her alanını bilimsel, teknolojik, kültürel ve sosyal gelişmeler yönlendirirken, bu geliş-meler yabancı dil bilmeyi de farklı ülkelerle bilimsel, siyasal ve ekonomik alanlarda görüş alışverişinde bulunmak, işve kültürel ilişkileri geliştirmek ve yabancı dilin konuşulduğu ortamlarda günlük iletişime katılabilmek için bir ihtiyaçhaline getirmiştir. Bu durum iletişim ortamlarını ve iletişimin işleyiş biçimlerini etkileyerek insanlar arasındaki iletişimin temel aracıolan dilin öğretim sürecinin, günümüzün şartları ve ihtiyaçları doğrultusunda yeniden düzenlenmesini ve yabancıdil öğrenen bireyleri yeterli dilsel ve düşünsel donanıma ulaştırmayı gerekli kılmıştır. Bu doğrultuda temeli yüzyıllar öncesine dayanan ve dünyada en çok konuşulan diller arasında ilk sıralarda yeralan Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi daha fazla önem kazanmaya başlamıştır. Özellikle Sovyetler Birliği’nin da-ğılmasıyla Türk Cumhuriyetlerinin bağımsızlık kazanması ve bunun sonucunda da kendi dillerine yönelme eğilimleri;dünyadaki sosyal ve ekonomik gelişmelere paralel olarak Türkiye’nin derin tarihi ve kültürel köklerinden edindiğimirasla bir kat daha önem kazanması; Avrupa Birliği sürecinde Avrupa ülkeleri ve Türkiye arasındaki ikili ilişkileringelişmesi; Türkiye’nin uluslar arası öğrenci değişim programlarına etkin olarak katılması ve Türkiye’deki eğitim ola-naklarının iyi olması Türkçeye olan bu ilgiyi arttırmıştır. Çok dillilik ve çok kültürlülüğün giderek önem kazandığı 21. yüzyılda yabancı dil öğretimi artık sadece dil beceri-sinin kazandırılmasından çok o dilin içinde geliştiği kültürün de öğretilmesini amaçlamaktadır. Bu sebeple öğrenciyehedef dili kullananların sosyal, kültürel yapısını, değer yargılarını, dünya görüşünü belirli ölçülerde tanıyabilmesineyardımcı olacak biçimde eğitim vermek gerekmektedir. Bu bağlamda “İstanbul Yabancılar İçin Türkçe’’ öğretim setiyabancı dil olarak Türkçenin öğretiminin, doğu kültürüyle batı kültürü arasında köprü durumunda olan ülkemizkültürünü, düşünce tarzını aktaracak, günümüz şartlarına uygun, en güncel dil yöntemleri ile hazırlanmış kapsamlıbir settir. Bu set, 1933 yılından beri yabancılara Türkçe eğitimi veren İstanbul Üniversitesi Dil Merkezinin deneyimve birikimlerinden oluşmuştur. “İstanbul Yabancılar İçin Türkçe” öğretim setinin değişmez ilkesi Türkiye’nin resmi dili olan İstanbul Türkçesini,Türkçe eğitim alan öğrencilerimize en çağdaş teknik, metot ve yaklaşımlarla öğrenme fırsatı sunmaktır. Yrd. Doç. Dr. Ferhat ASLAN / BeşiktaşİÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER İÇİN ÜNİTE ADI KONU OKUMA1. ÜNİTE YENİ BİR HAYAT A. Taşınma A. Nasıl bir ev arıyorsunuz? sayfa B. Hava bedava su bedava B. Nereye gideceğiz? 7-22 C. Yeni bir şehirde hayat C. İçimdeki Türkiyem2. ÜNİTE İŞ DÜNYASI A. İş hayatı A. İş hayatındaki roller sayfa B. Başarı öyküleri B. Yoğurdun Steve Jobs’u 23-38 C. Meslekler C. Meslek seçimi3. ÜNİTE HER ŞEYİN A. Can boğazdan gelir A. Sağlığın anahtarı sayfa BAŞI SAĞLIK B. Uzun ve sağlıklı yaşa B. Yüz yaşında hâlâ dinç 39-52 C. Alternatif sağlık C. Kristal tedavileri4. ÜNİTE EĞİTİM HAYATI A. Öğrenme tarzları A. Herkes aynı şekilde mi sayfa B. Eğitim haberleri öğrenir? 53-66 C. Her yaşta eğitim B. Türkçe algılamada beyni zorluyor C. Vazgeçmek için çok erken5. ÜNİTE HAYALLERİMİZ A. İnsan hayalleriyle yaşar A. Mesela oynayalım mı? sayfa B. Son pişmanlık fayda etmez B. Pişmanlıklarınızdan 67-82 C. Eğer kurtulun C. Murphy kanunları 6. ÜNİTE İNSANLAR A. Arkadaşlık A. Öğrenci evi sayfa KONUŞA KONUŞA B. Aile ilişkileri B. Türk aile yapısı 83-99 C. Komşuluk C. Komşuluk ölüyor4NDEKİLER İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLERDİL BİLGİSİ DİNLEME YAZMA KONUŞMAA. Zarf-fiiller A. Taşınma telaşı A. Hayâlimizdeki ev A. Pazarlık yapma -yArAk, -yA -yA B. Acil numaralar B. İş bölümü B. Ev problemleri C. Türkler nasıl insanlar? C. Geçmişimiz C. İstanbul’daki ilk günümüzB. Şimdiki zamanın hikâyesiC. Zarf-fiiller -ykenA. İsim-fiil ekleri -mAK / -mA A. Çalışma koşulları A. İş ilanı A. Çalışma hayatımızB. İsim-fiil ekleri -yIş B. Senden bir şey olmaz B. Başarılarımız B. Hayatımızdaki küçükC. Emir kipinde dolaylı C. İşten çok sıkıldım C. Hayalimizdeki meslek başarılar anlatım C. MesleklerA. Gereklilik kipi A. Sağlık için egzersiz A. Diyetisyende A. Sporcu ile röportajB. Gereklilik kullanımları B. Dünyanın en yaşlı insanı B. Günlük tutma B. Dünyanın en yaşlı C. Şifalı bitkiler C. Üzüntülerimiz insanı ile röportaj gerek / lazım / zorunda / C. Hastayım mecburC. Gereklilik kipinin hikâyesiA. Zarf-fiiller -mAk için / A. Fin eğitim sistemi A. Zekâ alanlarımız A. Zekâ alanını bulma -mAsI için / -mAk üzere B. Eğitim haberleri B. Çocuk eğitimi B. Yabancı dil eğitimi C. Okumanın yaşı yok C. Mektup yazma C. ÜzüntülerimizB. Zarf-fiiller -mAktAnsA / -mAsInA rağmen A. Hayalleriniz A. Varsayalım B. Pişmanlıklarımız B. Hayatımızın dönümC. Zarf-fiiller -A rağmen / -sA C. Seçim vaatleri bile noktaları C. Ne zaman yaparsınız?A. Dilek-şart kipi A. KeşkeB. Dilek kipinin hikâyesi B. Şans mı? Şanssızlık mı?C. Dilek-şart kipinin birleşik C. Batıl inançlar kullanımlarıA. İşteş çatılı fiiller A. Türkiye’deki arkadaşlarım A. En yakın arkadaşımız A. Arkadaşlık yollarıB. Zarf-fiiller -DıkçA / B. Aile yemeği B. Mektup B. Aile ve akrabalık ilişkileri-DIğIndA / -DIğI sürece C. Komşularımız C. Ülkeler arası komşuluk C. Komşuluk ilişkilerimizC. Zarf-filler -DIğIndAn beri 5 -yAlI, -DI -yAlIÜNİTE1A1 BECERİLER ‰ Deneyimleri anlatma ‰ Günlük konuşmaları takip etme DİL BİLGİSİ ‰ Zarf-fiiler -yArak, -yA -yA ‰ Şimdiki zamanın hikâyesi ‰ Zarf-fiiller -yken KELİMELER ‰ Taşınma ‰ Ev ‰ Ulaşım ‰ FaturalarYENİ BİR HAYAT 7ÜNİTE YENİ BİR HAYAT 1 A. TAŞINMAyürüyerek, konuşa konuşa, -Buradan yürüyerek evine yapmaya, çalışmayarak -Arkadaşımla yolda konuşa konuşa okula geldik. -Spor yapmaya yapmaya kilo aldım. -Dersine çalışmayarak sınavdan kötü not ÇALIŞMASI 1 Daha önce hiç taşındınız mı? Aşağıdaki nedenlerin taşınmak için bir etkisi oldu mu? İş Evlilik Aile Eğitim 2 Taşınırken ne tür problemler ile karşılaşabilirsiniz? 3 Aşağıdaki ilanlara bakalım. Hangi ev sizin için uygun? KadsıkıAfgöıCröyİdLr’ ÖÜdğNorİeğVnakEcliRgriyaaSelİzıTkedEolâYedhEkaitlYrlAeaikrşK.,yIsaNulı, 2+1 KİRALIK 2a+ Fiyat 500 TL. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını öğrenelim ve kelimeleri cümlelerdeki boşluklara taşınmak nezih merkezî sistem kira sözleşmesi kombidepozito metrekare muhit manzara1. Maaşımın çoğunu her ay ………. için ayırıyorum. 5. Taşınmak için güzel bir ………. Ailem çok ………. bir semtte oturuyor. 6. Kaç ………. bir ev istiyorsun?3. Ev sahibi fazla ………. istiyor. 7. İş yerimden güzel bir ………. Sence ısınmak için ……….………. mi yoksa ………. mi 8. Yarın ……….………. için emlakçı ile 9. Bir an önce ………. için acele İSTANBUL YABANCILAR İÇİN TÜRKÇE ÖĞRETİM SETİ B11AOKUMA NASIL BİR EV ARIYORSUNUZ? Gamze Merhaba, ben Gamze. Dükkânınızın camındaki ev ilanlarını görüp geldim. Mehmet Ali Merhaba Gamze Hanım, “Yeni Bir Hayat” emlak ofisine hoş geldiniz. Ben Mehmet Ali, size nasıl yardımcı olabilirim? Gamze İstanbul’da çalışmaya başladım ve acil olarak iş yerime yakın bir ev arıyorum. Günlerdir yeni bir ev araya araya yoruldum. Mehmet Ali Nasıl bir ev arıyorsunuz, kiralık mı satılık mı? Gamze Ali Özel bir mevki düşünüyor musunuz, hangi semtlerde ev arıyorsunuz?Gamze Levent’te çalışıyorum. Bu nedenle bu çevrede oturmak Ali Peki, kaç odalı bir ev düşünüyorsunuz?Gamze Bir oda bir salon ya da iki oda bir salon benim için uygun Ali Gamze Hanım, yalnız mı yoksa ailenizle ya da bir arkadaşınızla mı yaşayacaksınız? Bu soruyu soruyorumçünkü biliyorsunuz ki bazı ev sahipleri bekâra ev vermemeyi tercih Evet, biliyorum ama ben evli değilim ve henüz İstanbul’da kimseyi tanımıyorum bu yüzden ilk zamanlar yalnızyaşayacağım. Buna uygun evlere Ali Öyleyse sizin için Levent ve çevresinde, yalnız yaşamaya uygun, güvenlikli, 1+1 ya da 2+1, doğalgazlı evlerebakabiliriz. Peki, ev için ne kadar kira düşünüyorsunuz?Gamze Hımm, iş yerime ve şehir merkezine yakın bir ev için 1000-1500 TL civarında bir kira Ali Evet. Şu anda size uygun olarak elimde iki ev var. Önce bilgisayardan bunları size göstereyim. Sonra evlerebakarız. Bu evlerden birinin kirası 1000 lira, diğerinin kirası 1250 lira. 1000 liralık evin metrekaresi daha büyük. 1250liralık ev ise deniz manzaralıdır ve metro, tramvay, otobüs gibi ulaşım araçlarına daha yakındır. Bu evden yürüyerekulaşım araçlarına Evin ulaşım araçlarına yakınlığı benim için çok önemli. Bu yüzden bu evle ilgili Ali İsterseniz ben size daireyi gezdireyim böylece daha kolay karar Peki, hemen Aşağıdaki soruları metne göre Gamze Hanım nasıl bir ev arıyor?2. Emlakçı hangi evleri öneriyor? Evler arasındaki farklar neler?3. Gamze Hanım hangi evi görmek istiyor? Neden?4. Sizce Gamze Hanım evi beğenecek mi? YA SİZ? 91. Nasıl bir evde oturuyorsunuz?2. Yeni bir eve taşınırken nelere dikkat ediyorsunuz? İSTANBUL YABANCILAR İÇİN TÜRKÇE ÖĞRETİM SETİ B1DİL BİLGİSİZarf-Fiiller fiil + yArAkBu zarf-fiil, durum zarf fiilidir ve fiilin nasıl yapıldığını gerund is a stuation gerund and tells how the action is Olmak ve gitmek sözcüklerinden sonra “yArAk” zarf- Örnekfiili geldiğinde, bu kelimeler başka bir anlam ifade eder. Annesinin yanına koşarak “ArAk” equivalence for gerund/infinitive mode Her sabah okula yürüyerek the verbs to be and to go, these words have other Müzik dinleyerek ders Türkçeyi, Türk filmlerini seyrederek öğrendim. Benimle konuşmayarak kalbimi mühendis olarak giderek Aşağıdaki boşlukları örneklerdeki gibi dolduralım. 3. Beni bu şirkete müdür ol……………….. gönderdiler. 4. Boş zamanlarımı kitap oku……………….1. Annem, yemeği ve temizliği şarkı söyle…………………... yapıyor. değerlendiriyorum. 5. Ülkemiz git……………… Doğum günüme gel……………….. beni çok + yA fiil + yABu zarf-fiil, fiilin nasıl yapıldığını anlatır. Bu zarf fiilde yapılan işin tekrarı söz konusudur. Kimi zamanlarda bu iki zarf-fiilincümleye kattığı anlam, birbirine çok yakındır. Bu nedenle çoğu zaman birbirlerinin yerine describes how an act is performed. There is a repetition of the act to be done. Sometimes the meaning that these addto the sentence is very close to each other. For that reason, they can be used karşısında çalışa çalışa gözlerim ağrıdı. Birbirimizi görmeye görmeye konuşa Türkçemi ilerlettim. Piknikte güle oynaya Aşağıdaki boşlukları örneklerdeki gibi dolduralım. 8 Aşağıdaki cümleleri Spor yap…….. yap……….. sağlıklı bir insan oldum. 1. Müzik dinleyerek a. yemek Taksim’e git………… git……………. yollarını unuttum. 2. Şarkı söyleyerek b. ders Adem utan……… sıkıl.…… patronundan zam istedi. 3. Patlamış mısır yiyerek c. okula Ayşe doğum gününü anlat…….. anlat………. bitiremedi. 4. İstemeyerek ç. sinema O adam her zaman düşün……. düşün…….. konuşur. 5. Yürüyerek d. seni Aşağıdaki cümleleri tamamlayalım. 1. …………………………………………………… bir ayda 3 kilo verdim. 6. …………………………………………………………………… dinlendim. 2. ……………………………...…………………………… sınavdan geçtim. 7. ……………….......……………………………………… yemek yaptım. 3. ………………………………………………………… Türkçe öğrendim. 8. ……………………………..………………… rezervasyon yaptırdım. 4. ………………………..…………………….…………………… eve gittim. 9. ………………………………….…………………… televizyon izledim. 5. …………………………………………………… yeni bir ev kiraladım. 10. ……………………………….……………………… internete İ S T A N B U L Y A B A N C I L A R İ Ç İ N T Ü R K Ç E Ö Ğ R E T İ M S E T İ B 11A10 Aşağıdaki soruları cevaplayalım. 6. Nasıl Taksim’e gidebiliriz? …………………………………………………………………… .1. Nasıl güzel gitar çalabiliriz? …………………………………………………………………… . 7. Nasıl sağlığımızı koruyabiliriz? …………………………………………………………………… .2. Nasıl doktor olabiliriz? …………………………………………………………………… . 8. Boş zamanlarımızı nasıl geçirebiliriz? …………………………………………………………………… .3. Nasıl kültürlü olabiliriz? …………………………………………………………………… . 9. Nasıl yabancı bir dil öğrenebiliriz? …………………………………………………………………… .4. Nasıl yabancı bir ülkeye gidebiliriz? …………………………………………………………………… . 10. Nasıl yeni kelimeler ezberleyebiliriz? …………………………………………………………………… .5. Nasıl yemek yapabiliriz? …………………………………………………………………… .DİNLEMETAŞINMA TELAŞI11 Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını sözlükten tutmak çöp çekmece dolap yığmaktoplamak kurtulmak eşya doldurmak boşaltmak12 Metni dinleyelim. Aşağıdaki tavsiyeleri sıraya 13 Aşağıdaki cümleler doğru ise “D” yanlış ise “Y” yazalım. koyalım. 1. Her odayı toplamak için kendinize 1. Bazı eşyalarınızı çekmeceye koyun. bir saat süre verin. 2. Eşyalarınızı toplayın ve rahatça taşının. 3. Gereksiz eşyalarınızı odadan çıkarın. 2. Eşyalarınızı üçe ayırın. 4. Kendinize iki saat zaman ayırın. 3. Evinizdeki bütün gereksiz eşyaları 5. Eşyalarınızı üçe ayırın. 6. Bütün eşyalarınızı bir alana yığın. atarak onlardan kurtulun. 4. Yeni evinize benzer eşyalardan almayın. 5. Eski ve yeni eşyaları beraber kullanın. YAZMA KONUŞMA14 Hayalinizdeki ev nasıl? Aşağıdaki konulardan 15 Sizin evinizde aşağıdakiler gibi gereksiz eşyalar var mı? Biryararlanarak bir metin yazalım. liste yapalım. • Konum ve büyüklük yer, CD / bilgisayar oyunları / spor eşyaları / DVD / kıyafetler metrekare kitaplar / mobilya / oyuncaklar / dergiler • İç /dış özellikler ısıtma, döşeme, güvenlik, bahçe vb. 14. Gereksiz eşyalarımızı arkadaşlarımıza pazarlık yaparak • Ulaşım metroya, otobüse satmaya çalışalım. Kim en yüksek fiyata eşyasını satacak? yakınlık Arkadaşımızla konuşalım.• Ev tipi daire, müstakil ev, teras vb. Örnek• Merkeze yakınlık çarşı, alışveriş merkezi, hastane vb. A Olga benim bir bisikletim var. Almak ister misin?• Evin yaşı ve durumu B Belki, 50 lira veririm. İSTANBUL YABANCILAR İÇİN TÜRKÇE ÖĞRETİM SETİ B1 11ÜNİTE YENİ BİR HAYAT 1 B. HAVA BEDAVA SU BEDAVAyaşıyordum, kullanmıyordum -Eskiden ailemle yaşıyordum ama şimdi yalnız muydun, bilmiyor muydun -Önceden işe gitmek için ulaşım aracı kullanmıyordum, yürüyordum. -Öğrenciyken faturaları ödüyor muydun? -Sen ders çalışmıyor muydun? HAZIRLIK ÇALIŞMASI1 Aşağıdaki ifadeler hangi faturalara ait olabilir? Tahmin edelim ve işaretleyelim. Elektrik Su Faturası Doğalgaz Telefon Faturası Faturası FaturasıSu Bedeli TLGazınız abonemiz, 1 adet ödenmemişfatura borcunuz Tüketim VergisiAylık Tarife Ücreti TLSon Ödeme Tarihi boşa aramalara söndür. OKUMA Demet Evet, doğru öğrenmişsin. Peki, nasıl gideceksin? Bili- yor musun? NEREYE GİDECEĞİZ? Nadia Otobüsü kullanacağım ama daha önce burada hiç Demet Kendini nasıl hissediyorsun Na- otobüse binmedim. dia? Yorgun musun? Demet Otobüs için “akıllı bilet” yani AKBİL kullanabilirsin. Nadia Yorgunum. Ancak bu tatlı bir yor- AKBİL vapur, tramvay, metro ve otobüs gibi ulaşım araçları- gunluk. Nihayet güzel bir ev bulduk. Ev ar- nın yakınındaki satış yerlerinde var ve bütün ulaşım araçları kadaşı oluyoruz. Ne güzel değil mi? için geçerli. Demet Evet ama çok işimiz var. Önce Nadia Öyle mi? Benim akıllı bilet’’im var zaten. O zaman elektriğe, suya, doğalgaza, telefona ve in- yarın ev için gerekli yerlere gidebilirim. ternete abone olacağız. Demet Ben de yarın gidebilirim ve sonra da taşınabiliriz. Nadia Haklısın ancak bunların hepsi bir Peki, sonra faturaları nereye ödeyeceğiz? Biliyor musun? günde olmaz. Bence iş bölümü yapalım. Nadia Hımm. Bilmiyorum. Ailemin yanında faturaları benDemet Bence de. O zaman ben elektrik ve suya abone ola- ödemiyordum. Sen biliyor musun? Daha önce faturaları ödü-yım. Sen doğalgaz, telefon ve internete abone ol. yor muydun?Nadia Olur. Peki, elektrik ve suya nasıl abone olacaksın? Demet Evet, ödüyordum. İstanbul’da faturalar, fatura öde-Memleketindeyken yeni bir ev için abonelik işlemlerini yap- me merkezlerine ya da bankalara mı? Nadia Ne güzel, sen her şeyi biliyorsun. Yarın buluşuyor mu-Demet Evet yaptım. İstanbul’da ise elektrik için TEDAŞ’a, su yuz?için İSKİ’ye gideceğim. Demet Evet, buluşuyoruz. Yarın görüşmek Nasıl gideceksin? Biliyor musun? Nadia Görüşmek Evet, önce otobüsü sonra tramvayı sen bu işlemleri nasıl yapacaksın?Nadia Ben daha önce bilmiyordum ama arkadaşlarıma so-rup öğrendim. Doğalgaz için İGDAŞ’a, telefon ve internet abo-neliği için Türk Telekom’a İ S T A N B U L Y A B A N C I L A R İ Ç İ N T Ü R K Ç E Ö Ğ R E T İ M S E T İ B 11B2 Aşağıdaki soruları metne göre Bir eve taşınmak için önce neler gerekiyor?2. Sizce Nadia neden her şeyi Demet’e soruyor?3. Demet ve Nadia daha önce abonelik ve fatura ödeme işlemlerini yapıyorlar mıydı?4. “AKBİL” nedir ve nerede kullanılır?5. İstanbul’daki bir kişi faturalarını nereye ödeyebilir?3 Metne göre hangi işi yapmak için nereye gitmek gerek? Elektrik aboneliği a. İGDAŞ2. Su aboneliği b. Türk Telekom3. Doğal gaz aboneliği c. TEDAŞ4. Telefon aboneliği ç. İSKİ YA SİZ?1. Evinize hangi faturalar geliyor? En yüksek fiyatlı fatura hangisi?2. Aşağıdaki ulaşım araçlarından en fazla hangisini kullanıyorsunuz? Neden?DİL BİLGİSİŞimdiki Zamanın Hikâyesi Imperfect TenseŞimdiki zamanın hikâyesi, geçmişte olan ve bir süre devam eden olayları anlatmak için kullanılır. Ayrıca geçmişte gerçekleş-mesi çok yakın olup gerçekleşmeyen olayların anlatımında imperfect tense is used to describe the events / actions which happened and continued for some time in the past. Also,it is used in description of events did not happen but very close to the realization in the past. Olumlu Olumsuz Olumlu Soru Olumsuz Soru okuyor muydum okumuyor muydumBen okuyordum okumuyordum okuyor muydun okumuyor muydun okuyor muydu okumuyor muyduSen okuyordun okumuyordun okuyor muyduk okumuyor muyduk okuyor muydunuz okumuyor muydunuzO okuyordu okumuyordu okuyorlar mıydı okumuyorlar mıydıBiz okuyorduk okumuyorduk Siz okuyordunuz okumuyordunuz Onlar okuyorlardı okumuyorlardı İSTANBUL YABANCILAR İÇİN TÜRKÇE ÖĞRETİM SETİ B1 13Örnek Eskiden bayramlarda aile ziyaretlerine gidiyorduk. Şimdi tatile gidiyoruz. Babam memurdu ve bu yüzden öğrenciyken her sene aynı şehirde oturmuyorduk. Seni hiç hatırlamıyorum. Bu kursa geliyor muydun? Onunla aynı şirkette çalışmıyor muydun? Önüne bak! Az kalsın düşüyordun. Sınıfa girdim, öğretmen ders anlatıyordu. 4 Aşağıdaki boşlukları örneklerdeki gibi dolduralım. 1. Çocukken evimizin bahçesinde oyna…………… . 2. Önceden gök gürültüsünden çok kork…………… . 3. Küçükken et ye…………… ama şimdi eti çok seviyorum. 4. Onu ilk defa görüyorum. Sen daha önce onu tanı…………………………? 5. Öğrenciyken çok kitap oku…………… ama şimdi zaman bulamıyorum. 6. Pınarlar taşınıyor. Daha önce bil…………………………? 7. Bir zamanlar annemi anla…………… . Bugünlerde çok iyi anlıyorum. 8. Bu şehirde mi yaşıyorsunuz? Siz daha önce Ankara’da otur…………………………? 9. Gördün mü? Araba neredeyse adama çarp……………. . 10. Eve girdim, annem mutfakta yemek yap……………. . 5 Aşağıdaki boşlukları -DI, -Iyor ve -Iyordu’’ ile dolduralım. Bugün 65. doğum günümü kutla…………… . Yanımda eşim, çocuklarım ve torunlarım var. Gençken bu doğum günümü hiç hayal et………………. . “Ben hep genç kalaca- ğım.” san…………… . Doğum günümü, sadece arkadaşlarım- la kutlamak iste…………… çünkü ailemden sıkıl…………… . Eskiden pastamın üzerinde yaşım kadar mum ol…………… . Mumları sevinçle söndür…………… . Mumlar- dan sonra pastanın yarısını ye…………… . Daha sonra he- diyelerimi kabul et…………… . Arkadaşlarım bana çok he- diye ver…………… .Ama artık yaşlan………….. . Şimdi yaşım kadar mum pastaya sığ…………… bu yüzden pastamda 1 tane mum var. Doğum günlerimde sadece 1 dilim pasta ye…………… çünkü hastayım. Artık daha az hediye al…………… ama üzül…………… . Ailemin değerini bil…………… ve doğum günlerimi her zaman onlarla kutlamak iste…………… . Şimdi torunlarımla eğlen…………… . Pastanın güzel tadını çocuklarımda bul…………… . En güzel doğum günü hediyem eşim. Çok mutluyum. Eskiden hayatın tadını hiç bil………………. . Şimdi çok iyi anla…………… .14 İ S T A N B U L Y A B A N C I L A R İ Ç İ N T Ü R K Ç E Ö Ğ R E T İ M S E T İ B 11B DİNLEMEACİL NUMARALAR6 Demet ve Nadia evde bir oyun oynuyorlar. Onları dinleyelim. Aşağıdaki servisleri telefon numaralarıyla eşleştirelim. 110 112 155 156 186 187 Yangın Hattı Elektrik Arıza Polis İmdat Gaz Arıza Acil Servis JandarmaYAZMA7 Aşağıdaki konularla ilgili bir arkadaşımızla iş bölümü diyaloğu yazalım.• temizlik• yemek• bulaşık• fatura ödeme• alışverişKONUŞMA8 Aşağıdaki problemlerin hangisini evinizde yaşadınız?• Musluk su akıtıyor. • Su borusu sızdırıyor. • Vana patladı. • Pil bitti.• Pencerenin kolu koptu. • Kapı sıkıştı. • Elektrikler kesildi. • Şofbende arıza var.• Bulaşık makinesi bozuldu. • Banyoyu su bastı. • Gaz sızıntısı var. • Sigorta attı. • Lavabo tıkandı. • Evi su Sizce bu problemlerden hangisi daha önemli?10 Hangi problemleri kendi başınıza çözebilirsiniz?11 Hangi durumlarda yardıma ihtiyaç duyarsınız? Kimi çağırırsınız?• tesisatçı• elektrikçi• mühendis• arkadaş• herhangi biri İSTANBUL YABANCILAR İÇİN TÜRKÇE ÖĞRETİM SETİ B1 15ÜNİTE YENİ BİR HAYAT 1 C. YENİ BİR ŞEHİRDE HAYATgelirken, evdeyken, gitmişken, -Okula gelirken arkadaşımı çıkacakken, gençken, -Kahvaltımı evdeyken -Kantine gitmişken bana bir çay al. -Müdür Bey konuşuyorken sekreter içeri girdi. -Tam evden çıkacakken telefonum çaldı. -Ayla Hanım gençken çok güzelmiş. -Biz çocukken her gün parkta ÇALIŞMASI1 Türkiye’deki ilk günlerinizde size neler değişik geldi?2 Aşağıdaki cümlelerden hangisi Türkiye’deki ilk gününüze ait düşünceleri yansıtıyor? Örnekteki gibi Çünkü ilk defa yeni bir ülkeye Çünkü …………………………………………………….. .Mutluydum. Çünkü ………………………...…………………………….. .Sinirliydim. Çünkü ……………………….....…………………………….. .Endişeliydim. Çünkü ……………………..………………...…………….. .Rahattım. Çünkü …………………………….......……………………….. . OKUMA İÇİMDEKİ TÜRKİYEM Uçak, İstanbul’a yaklaşıyor. Tarih 4 Aralık 1990. Delhi’den sonra karşımıza bambaşka bir şehir çıktı. Temiz sokaklar, muhteşem deniz havası, tarihî binalar ve modern binalar... İstanbul… Burası benim yeni yuvam. İstanbul’daki ilk günümde, binaların birbirine “yapışık” hâli dikkatimi çekti. Farklı tarz- lardaki tarihî ve modern binalar iç içeydi ve renk uyumundan uzaktı. Bunu çok yadırgadım. Ezan sesini, hayatımda ilk kez Türkiye’de duydum. İçeriğini, anlamını ve fonksiyonunu bilmiyordum ama o ses büyüleyiciydi. Dinlerken çok pazarı ilk kez Beyoğlu civarında gördüm. Çok büyük, kalabalık ve gürültülüydü. Bu kalabalığı görüp “Buradakihalk çok zengin.” diye düşündüm. Çok sonra anladım ki buradaki pazar yerleri, ucuzluğu için tercih ailemle birlikte ilk akşam yemeğinde, “Belki bir kelime anlayabilirim.” diye dikkatle bekliyordum. Nihayet o kelimeyibuldum! “Ben” kelimesini çok sık kullanıyorlardı. Bu kelime, Özbekçe “men” kelimesine benziyordu. Fakat garip bir durumvardı, ailedeki herkes “men” yerine “ben” diyordu. Ben de kendi kendime “Zavallıların hepsi grip olmuş! Hiçbiri men’ diye-miyor.” diye düşündüm. İşte Türkçe ve Türkiye serüvenim “ben” kelimesiyle Türkçeyi yavaş yavaş öğreniyordum. Renk ve sayı isimleri bir dilin en temel kelimeleriydi. Başka bir dilde, ilginçsebze adlarını tanıyordum. Yer elması ve pırasanın tadını hiç sevmedim. “Yemek” adının ve “yemek” fiilinin anlamlarınıöğrendim. İkisi de aynı şekilde söyleniyordu. Böylece “yemek yemek” gibi garip bir ifadeyle tanıştım. Bunları öğreniyordumama uzun zaman hiç konuşamadım, sustum. Sonraları ise konuşmak için çok bu satırları Türkçe ile ve sevgiyle yazabiliyorum. Türkiye’yi çok seviyorum ve artık 4 Aralık benim İ S T A N B U L Y A B A N C I L A R İ Ç İ N T Ü R K Ç E Ö Ğ R E T İ M S E T İ B 11C3 Aşağıdaki soruları metne göre İstanbul’da ilk olarak neler yazarın dikkatini çekiyor?2. Yazar neden “Buradaki halk çok zengin.” diye düşünüyor?3. Yazar Türkçede ilk hangi kelimeyi öğreniyor?4. Yazar Türkçe ile ilgili neler düşünüyor?5. Sizce, “Artık 4 Aralık benim bayramımdır.” cümlesiyle yazar ne anlatmak istiyor? YA SİZ?Türkçede ilk hangi kelimeleri öğrendiniz? DİL BİLGİSİZarf-FiillerBu zarf-fiil, sonuna geldiği kelimeye durum ve zaman anlamı katar. Cümlenin anlamına göre geçmiş zaman, şimdiki za-man, gelecek zaman veya geniş zamanla gerund has the same meaning with when’ and while’. It can be used in past, present continuous, future simplepresent tenses. fiil + zaman eki + ykenisim + DA + yken sıfat + ykenÖrnekYemek yaparken telefon yetişmek için koşarken ayak bileğimi elin değmişken benim tabağımı da götürür müsün?Tam evden çıkacakken yağmur çocukken çok ablam kolumdan evden çıkacakken karşı komşum misafirliğe tatlı sohbet ediyorken birdenbire tartışmaya bana en çok Bahar yardım her hafta balık tutmak için Galata Köprüsü’ne gidiyorduk. İSTANBUL YABANCILAR İÇİN TÜRKÇE ÖĞRETİM SETİ B1 174 Aşağıdaki boşlukları örneklerdeki gibi dolduralım. 1. Ders çalış………. müzik dinlemekten hoşlanmıyorum. 2. Film izle…………….. bir şeyler atıştırmak hoşuma gidiyor. 3. Eskiden işe git………….. otobüse biniyordum, artık işe metroyla gidiyorum. 4. Türkiye………………. çok güzel yemekler yedim, hepsinin tadı damağımda. 5. Alışveriş yap………………. pazarlık edebiliyor musun? 6. Geçen gün salata yap…………. parmağımı kestim. 7. Ben evde yok…………. postacı gelmiş. 8. Hasta…………. yemek yiyemiyor musun? 9. Annem çocuk……………. çok yaramazmış. 10. Tophane’den geç………… Dil Merkezine uğrayıp beni de alır mısın? 11. Tam evden çık………………. telefon çaldı. 12. Markete git………………. bana da bir gazete alır mısın? 13. İstanbul………………… her hafta sonu Taksim’e gidiyordum. 14. Televizyon izle……………………… elektrikler kesildi. 15. Dışarıya çık……………………….. alışveriş de yaptım. 5 Aşağıdaki cümleleri “-yken” zarf-fiil ekini kullanarak yeniden yazalım. 1. Babam gazete okuyarak kahvaltı etmeyi seviyor. ……………………………………………………………………............................................................… . 2. Çocuklar oyun oynuyorlardı, birden kavga etmeye başladılar. ……………………………………………………………………............................................................… . 3. Dün yolda yürüyordum, yerde bir cüzdan buldum ve bu cüzdanı polise teslim ettim. ……………………………………………………………………............................................................… . 4. Araba kullanmak ve aynı anda cep telefonuyla konuşmak çok tehlikelidir. ……………………………………………………………………............................................................… . 5. İstanbul’da öğrenciydim. Her gün Türkçe kursuna gidiyordum. ……………………………………………………………………............................................................… . 6. Çocukluğumda resim yapmayı çok seviyordum. ……………………………………………………………………............................................................… . 7. Kendi ülkemde Türkçe öğrenmeye başladım. ……………………………………………………………………............................................................… . 8. Televizyon izliyordum, uyumuşum. ……………………………………………………………………............................................................… . 9. Anneannemin gençliğinde çok hayranı varmış. ……………………………………………………………………............................................................… . 10. Tatilde her sabah erken kalkıp koşu yapıyorum ama çok yoruluyorum. ……………………………………………………………………............................................................… .18 İ S T A N B U L Y A B A N C I L A R İ Ç İ N T Ü R K Ç E Ö Ğ R E T İ M S E T İ B 11CDİNLEME TÜRKLER NASIL İNSANLAR?6 Metni dinleyelim. Aşağıdaki tavsiyeler Türklerin ise T’’ yabancıların ise Y’’ yazalım. 1. Türk evlerinde, içeriye girerken kapıda ayakkabı çıkarmak gerekir. 2. Türk erkekleri selamlaşırken birbirini öper. Fırsat olursa sizi de öper. Sakın şaşırmayın. 3. Kokoreç, hamsi veya döner gibi yerel tatları mutlaka deneyin. 4. Politik konular hakkında konuşurken dikkatli olun, hatta konuşmayın. 5. Trafiğe hazırlıklı olun. Araba kullanırken saatlerce trafikte kalabilirsiniz. 6. Türkler çok meraklı insanlardır. Tanışırken bile size “Evli misiniz, çocuğunuz var mı, hatta ne kadar maaş alıyorsunuz?” diye sorarlar. 7. Türkler futbol konusunda çok fanatiklerdir. Futbolu çok severler. 8. Size bir hediye verirlerse, paketi açın ve “Çok beğendim.” deyin. 9. Alışveriş merkezine, bankaya ve bazı şirketlere girerken güvenlik kontrolleri çok fazla. 10. Türkler konuşmayı çok sever. Sizin dilinizi bilmese bile size yardımcı olmak isterler. Şaşırmayın. YAZMA KONUŞMA7 On yıl önce hayatımız nasıldı? Neler 8 Siz İstanbul’daki ilk gününüzü nasıl geçirdiniz? Şimdiki hayatımızla karşılaştırarak 9 İstanbul’daki ilk günlerinizde ilginç bir olay yaşadınızyazalım. mı? Anlatalım. Bu olayla ilgili bir piyes hazırlayalım, arkadaşlarımızla canlandıralım. İSTANBUL YABANCILAR İÇİN TÜRKÇE ÖĞRETİM SETİ B1 19KÜLTÜRDEN KÜLTÜRE DİLLERDEKİ İLGİNÇ KELİME BENZERLİKLERİ Türkçe ve Rusçada, telaffuzu aynı veya çok benzer fakat anlamları farklı birçok kelime var. Kendi notlarımdan bazı örnek- leri sizinle paylaşmak istedimRusça Türkçe Rusça Türkçehata ev ham terbiyesizkravat yatak kulak yumrukhalat sabahlık saray ahırkanat halat kaban yaban domuzukoza keçi para çiftmama anne vali git buradanBunların yanında anlamları ve sesleri tamamen aynı olan kelimeler de var Duş, şapka, çay, kapüşon, broşür, gaz, arabaeski Rusçada “arba” olarak kullanılıyordu, kuluçka “kluşka”, aynı zamanda tavuk demek, sandık Rusça “sunduk”.Türkçede, sizin dilinizdeki kelimelerle aynı veya çok benzer şekilde söylenen kelimeler var mı?EĞLENELİM ÖĞRENELİM Bir kâğıda aşağıdaki gibi bir tablo çizelim. Bir arkadaşımız, aklından alfabeyi saysın ve biz bir süre sonra ona “Dur” diyelim. O bize hangi harfte kaldığını söylesin ve hepimiz o harf ile başlayan isim, şehir, ülke, hayvan, bitki ve eşya isimleri yazalım. Puan bölümüne birbirinden farklı her kelime için 10 puan, aynı kelimeler için 5 puan yazalım. Oyun sonunda en çok puanı toplayan arkadaşımız kazansın. İSİM ŞEHİR ÜLKE HAYVAN BİTKİ EŞYA PUAN 20 İ S T A N B U L Y A B A N C I L A R İ Ç İ N T Ü R K Ç E Ö Ğ R E T İ M S E T İ B 1NELER ÖĞRENDİK?1. Aşağıdaki fiilleri kullanarak boşlukları “-yArAk” ve “-yA -yA” ile dolduralım. dinlemek almak silmekyenmek etmek görmek vermek konuşmak bakmak özür dilemek etmek1. Öğretmen yeni konuyu tekrar ......……….......………. Yemek kitabına ......……….......………. lezzetli yemekler Güzel günleri hayal ......……………. Arkadaşlarını ......……….......………. Arkadaşlarına borç ......……….......………. parasız Müzik ......……….......………. spor Adam bir hata yaptı ve ......……….......………. oradan ......……….......………. Türkçeyi Toz …………… ve camları …………… yeni evini pırıl pırıl Fenerbahçe, karşı takımı …………… şampiyon Aşağıdaki cümleleri “-yken” zarf-fiilini kullanarak yeniden Burcu’nun saçı kahverengiydi ve o zamanlar daha güzeldi. …………………………………………………………………......................................................…… .2. Ahmet zayıftı ve daha sağlıklıydı, kilo aldıktan sonra pek çok sağlık problemi oldu. …………………………………………………………………......................................................…… .3. Ben duştaydım, o zaman telefon çaldı. …………………………………………………………………......................................................…… .4. Ben tatildeydim, o zaman eve hırsız girmiş. …………………………………………………………………......................................................…… .5. Torunlarımla birlikteyim ve o zamanlar gözüm hiçbir şey görmüyor. …………………………………………………………………......................................................…… .3. Aşağıdaki boşlukları -DI ve -Iyordu’’ ile gece uyu……………... . Bir su sesi ile uyan……………... . Yataktan kalkıp sesi takip et…………….... . Ses banyodangel……………... Banyonun kapısını aç……………... . “Ne var?” diye adımımı at…………….., ayağım sırılsıklam oldu. Eyvah, banyo-yu su bastı! Şofbenin vanası patlamış, vanadan su fışkır…………... . Tuvalet kâğıtları, deterjanlar, kirli çamaşırlar, bütün eşya-lar ıslaktı. Hemen dışarı çık……………... . Evin vanasını ka-patıp evdeki bütün suyu kes……………... . Maalesef hiçbir ÖZ DEĞERLENDİRMEtesisatçı numarası bil……………... . Bu yüzden bütün gece Bunları Türkçede yapabilir misiniz? Her cümle için kendinize bir puan temizle…………….. ve banyodaki suyu boşalttım. 1 Yapamam, 2 Biraz yapabilirim, 3 Yapabilirim, 4 İyi yapabilirim, 5 Çok iyiSabah işe gidemedim. Hemen bir tesisatçı ara…………….. vanayı tamir ettirdim. İyi ki o akşam evdeydim. Nere-deyse bütün evi su bas……………... . 1. Günlük konuşmaları takip edebilirim. 12 34 5 2. Deneyimlerim hakkında bilgi verebilirim. 12 34 5İSTANBUL YABANCILAR İÇİN TÜRKÇE ÖĞRETİM SETİ B1 21KELİME LİSTESİİSİMLER lavabo FİİLLER lüksabone manzara acele etmekacil masrafsız akıtmakadım mevki atıştırmakaraç muhit ayırmakarıza müstakil basmakbedel nezih benzemekbilek ödeme boşaltmakborç ömür bozulmakboru özellik burkmakbüyüklük pazarlık değerlendirmekbüyüleyici pil dikkat çekmekcivar sahip doldurmakçöp satır eğmekdahil satış fışkırmakdavranış sızıntı harcamakdeneyim sigorta ısınmakdepozito sözleşme ilerletmekdoğalgaz şofben karşılaşmakdöşeme tarife kopmakdurum taşınma kurtulmakeğitim temel önermekemlak tesisatçı patlamakendişeli tuhaf sığmaketki tüketim sıkışmakevlilik ulaşım sızdırmakfatura uygun söndürmekfiyat uyum takip etmekfonksiyon vali tartışmakgarip vana telaşlanmakgünlük vergi tercih etmekgüvenlik yakınlık teslim etmekhalat yapışık tıkanmakham yuva uğraşmakısıtma zam yadırgamakıslak yansıtmakiçerik yardımcı olmakihtiyaç yığmakilan zenginleşmekimdatiş bölümü KALIP İFADELERişlemjandarma başının etini yemekkaban kalbini fethetmekkanatkiralıkkombikonumkoza22 İ S T A N B U L Y A B A N C I L A R İ Ç İ N T Ü R K Ç E Ö Ğ R E T İ M S E T İ B 1•• • CERILER>Gazeteler ve dergilerdeki metinleri anlama> Fikir alışverişinde bulunma> İsim-fiil ekleri -nAK, -mA, -ylş> Emır kipinde dolaylı anlatım>İş hayatı>Başarı>MesleklerA. İŞ HAYATI -İş yerimdeki çalışma şartlarından oldukça memnunum. -Her gün yeni bir şeyler öğrenmekten çok öğrenmekten, gelmemi, -Benim gelmemi istiyor musunuz?okumak, yemek, konuşmasını -Kitap okumak insanı bilgilendirir. -Yemek sipariş edelim mi? -Toplantıda hepimiz müdürün konuşmasını ÇALIŞMASI 1 Hangi meslekleri biliyorsunuz? Aşağıdaki boşluklara yazalım. Arkadaşımızla karşılaştıralım. Hangimiz daha çok meslek biliyor?2 Aşağıdaki kelimeleri uygun boşluklara dolgun ücretli asgari ücret düşük ücretli geçiciil sürekli tam zamanlı yarı zamanlı stresli ikramiye cazip1 1. ...... ...... .. ...... .. bir iş sadece belirli bir süre bir yerde çalışmaktır. 2....... ...... .......... bir iş sağlığınızı bozabilir. 3..... .................. bir işte çok para kazanmazsınız. 4....................... . bir iş sizi heyecanlandırır, ilginizi çeker. 5. Patronun .. .... ... .. ... .. ... .... vermesi işçileri çok motive eder. 6.. .. ................... bir işte çalışmak size çok para kazandırır. 7............. ..... ..... bir işte günün sabah, öğle, akşam gibi sadece bir böl ümünde çalışırsınız. 8. .. .... ........... ..... bir işte tatil günleriniz sadece bir veya iki gün dür. 9... .. .. ............. .. . bir iş uzun süre bir yerde çalışmaktır. 10. ... ....... ........... . devlet belirler. 11. ... .. .... ............. bir iş her zaman çok zaman ve enerji ge Listemizdeki mesleklere bakalım . Meslekleri kendimize gö re yukarıdaki kelimeler ile Bence garsonluk tam ya da yarı zamanlı, düşük ücretli bi r i ştir. İkramiye almazsın ama bahşiş alabilirsin. Belki biraz•cazip ama stresli bir meslektir. ... vRKÇE ÖGR - M SETİ B İSTANı3UL YABANC LA~OKUMA4 Aşağıdaki kelimeleri uygun boşluklara yerleştirelim. öğretmekten/ görevlerini/ mesai saatlerinin/ karşılaşmamız /maaşından İŞ HAYATINDAKİ ROLLER Herkes iyi bir işte, iyi bir maaşla çalışmak ister. İş yerinin yakın olmasını, ........................................ uygun olmasını ve nazik patronlarının olmasını kim istemez ki. Ama bu şartları sayarken "Onlara ne vereceğiz? İş yerine ne tür yararlar sağlayacağız?" sorularını aklımızdan bile geçirmeyiz. Sadece maaşımızı zamanında ödemelerini, izin günlerimizin aksamamasını ve ofisteki yerimizden bizi kimsenin kaldırmamasını düşünürüz. Beş yıllık özel sektördeki çalışmalarım bana gösterdi ki "Hiçbir iş korkunç değildir." Eğer kendinize ve becerinize güveniyorsanız her zaman, her yerde başarılı olabilirsiniz. İş yerimde birçok farklı kişilik ile karşılaştım ve mesai arkadaşlarımı sürekli inceled im. Şimdi kısaca bu kişilik özellikler-inden bahsetmek eleman Sadece ........................................ yapar, başka hiçbir işe karışmaz. Aslında bir ofis için çok uygun biridir,zararı yoktur fakat çok yararı da yoktur.İngiliz anahtarı Kendi işlerini yapar, diğer işlere de yardım eder. İngiliz anahtarı gibidir. O olmayınca her şey eksik İş yerinden, patronundan, düzenden, ..................... ..................., çok çalışmaktan sürekli şikayet eder. Amaişi bırakmaya cesaret edemez. Yıllarca orada çalışır. Mutsuzdur, etrafını da mutsuz Kendi işlerini başkasına yaptırır, sonra da "Ben yaptım." diyerek ortalarda Bir işten sadece o sorumludur. Her zaman yerini kaybetmekten korkar. İşinin püf noktalarını kimse ile bir sebeple iş yerinden uzaklaşınca insanların onu aramasını ister. İşini ........................................ kaçınır çünkükoltuğunu başkasına vermek Mesai saati demeden sürekli çalışır. Her işten anlar, başarılıdır. "Yeter ki iş devam etsin ." diye düşünür. İnsanlaronun her işinden hayatında sürekli bu kişilik özellikleri ile ........................................ mümkün. Bu tanımlar bazı insanları memnun, bazıinscınları rahatsız edebilir. Fakat asıl önemlisi bizim Aşağıdaki cümleleri kim söyleyebilir? Metne göre yazalım. ............................. ..... .............................. ....1. Off! Yine mi iş! Sıkıldım artık! ..................................2. Bütün işi ben yaptım. Herkes yemekteyken bile Bu işin bitmesi için sabah kadar çalışacağım. ..................................4. Ben sadece kendi işimi yaparım. Başkasının işini yapmam. ..................................5. Benim işim bitti. Sana da yardım edeyim mi?6. Bu işi başkasının yapmasına izin veremem. Yoksa benim yerime geçerler. ............ ...................... VA SİZ?Siz kendinizi nasıl bir çalışan olarak tanımlarsınız ya da hangisi olmak istersiniz? R]DİL BİLGİSİİsim-Fiil Ekleri -mAk, -mAAdlaştırma, bir fiilin cümle içerisinde ad görevinde kullanılması demektir. Türkçede ad l aştırma, fiile -mAk, -mA ve -ylş ek-lerinin getirilmesi ile yapılır. Bu ekler bütün fiil kök ve gövdelerine gelebili r. Bu eki alan fiiller cümlede isim gibi kullanılarakbir işin, hareketin adı olur. Üzerlerine ad durum ekleri alabili is the use ofa verb asa noun. in Turkish, nominalization is realized by adding the suffixes of-mAk, -mA and-yJş ta the verb. These affixes can be added ta al/ verb stems. in a sentence, the verb with this suffixfunctions as the nameof an event of action. They can alsa be added case mAk fiil+ mAÖrnek ' 'NOT -mAK eki kalıcı isimler yapmak insanı dinlendirir. The sujfix -mAK produces permanent yeni bir çalışma masası aldım . ÖrnekSigara içmek sağlığa zararlıdır. Sabah marketten taze ekmek a l d ı görmek beni çok mutlu etti. Manga l ı yakmak için çakmak var mı?Müzik dinlemekten çok hoşlanırım . Çok yağlı yemekleri sevmiyorum .Biz her gün spor yapmaya başladık .Sen çamaşır makinesini kullanmayı biliyor musun?Hava bulutlu görünüyor. Pikniğe gitmemekte fayda ve ana cümlenin öznesinin farklı olduğu veya yan cümlenin öznesinin belirtilmesinin gerekli olduğu durumlarda yancümleye iyelik ekleri the subject of dependant and independent c/auses are different, arif it necessitates ta indicate the subject of thedependant clause, then dependant clause gets possessive + mA + iyelik ekiÖrnekDoğum günüme onun gelmesini yüksek sesle müzik dinlememizden rahatsız evi temizlememene çok düzenli gelmeniz sizin için çok işten ayrılmanız bizi çok üzdü .6 Aşağıdaki boşlukları uygun eklerle Evde yalnız kal. .. ................ İnsanlar durakta otobüsün gel. ............. Eşimin ehliyeti var ama araba kullan .......... .. .. Onunla konuş .............. denedim ama beni Sen o iş teklifini kabul et...... ...... .. düşünüyor musun?6. Oku ............ .. derslerinde gazetelerdeki haberleri Siz neden İstanbul'dan ayrıl .............. ıs rar ediyorsunuz? Bütün çevreniz burada .8. Hobilerim; kitap oku .............., müzik dinle .. ... .. .. ..... ve sinemaya git.............. .9. Yarınki toplantıya katıl ...... ........ karar verdim .10. Onların beni ziyaret et.. .......... .. çok sevindim. İl'~ TÜ Uygun seçeneği Dilimi daha iyi kullanmak için güzel konuşmaya/ konuşma/ konuşmak derslerine Hala hastasın. İşe gitmek/ gitmekte/ gitmeye senin için iyi Annem gece dışarı ç ı kmama/ çıkmakta/ çıkmamdan izin Seni görmemize/ görmeye/ görmemizden geldik. Ama sen evde Türkçe anlıyorum ama konuşmaya/ konuşmayı/ konuşmakta Hiç kimse çok fazla beklemeye/ beklemeyi/ beklemekten Arkadaşımın sürekli beni eleştirmesinden/ eleştirmekten/ eleştirmeye sıkıldım .8. Sağlığımız için her gün en az 2 litre su içmekten/ içmeye/ içmekte fayda Senin ben imle ilgilenmesi/ ilgilenmeyi/ ilgilenmen beni mutlu Ailem üniversiteden sonra benim iyi bir iş sahibi olmamı/ olmayı/ olmalarını istiyor., DİNLEMEİŞ KOŞULLAR!8 Metni dinleyelim. Hangi şirket, çalışanlarına aşağıdaki imkanları sunuyor? Eşleştirelim. Yahoo Google Palmolive Alt kattaki şirketİşyerine köpek getirme .......................... Kuaför ve dişçi hizmeti ...................... ,.. .Tatil armağan etme Film izlemeÇalışma saatlerini esnek yapma Ücretsiz öğle yemeğiÜcretsiz servis imkanı Farklı mutfaklardan yemekler9 Onlar şirketlerinden memnun mu? KONUŞMA Sizce bu imkanlardan hangisi en iyisi? Neden? . .. YAZMA TURİST REHBERİ ARANIYOR Sizce çalışanlar için en önemli şey nedir? AşağıdakileriFethiye-Sahil Kulübü Gezi kendimize göre sıralayalım. 1 en önemli, 8 en önemsizDepartmanı'nda görevlendirmek üzere; •İlginç görevler• planlama ve organizasyon yeteneği • esnek saatler • uzun tatillerolan • yetenekleri gösterebilme•iletişim becerisi yüksek • yüksek maaş• liderl ik özelliğine sahip • iş arkadaşlarıyla iyi ilişkiler• d ı ş görünümünde özenli • iyi bir patron• üniversite mezunu• en az iki yabancı dil• bilg isayar-office programlarını bilentakım arkadaşı arıyoruz. İlana bakalım. Bu iş için aşağıdakileri de içeren uygun • büyük bir firmada çalışma bire-posta yazalım.• kendinizi tanıtma isim, yer vb. Arkadaşlarımız ile bu konu hakkındaki düşüncelerimizi• e-posta yazma sebebiniz• eğitim geçmişiniz, deneyimleriniz karşılaştıralım. Tartışalım.•iş hakkında bilgi sorma SA d,Çf ÖGRETltvdavranış, bakış, gülüş, yaşayış -Her insanın farklı bir davranış biçimi vardır. -Onun bakışlarından rahatsız oluyorum. -Gülüşün çok etkileyici. -Eski insanların yaşayış tarzı bugünden çok ÇALIŞMASI1 Aşağıdaki başlıkları haberler ile YARATAN BİR BAŞARI ÖYKÜSÜÇÖPTEKİ FIRSAT GÜÇ MÜ, BAŞARI MI?HAYATiNi DEGİ$TİRDİ İŞÇİ AİLENİN ÇOCUGU ÜLKESİNİN EN ZENGİNİ OLDUHAYALLER 11ENGEL" TANIMAZFabrika işçisi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Annesinin "Oku, geleceğini sözü hayatını değiştirdi. Üniversi-teyi bitirdikten 10 yıl sonra ülkesin in en zengin adamı oldu. İşte Çin usulü bir başarı öyküsü .. .Bilkent Üniversitesi'ndeki kariyerini bıraktı. Çünkü farklı bir yoldan gitmeyi seçmişti! Bir sivil toplum örgütü kurdu ve sıradışı bir başarı öyküsüne imza attı. İşte "farklı 11 bir başarının öyküsü ...Dünyanın en güçlü kadınları arasındaki Güler Sabancı, "güçlü 11 yerine "başarılı 11 olmayı tercih ediyor. Günlük yaşamının ay-rıntılarını ve hayat çizgisini anlatan Güler Sabancı, kariyer öyküsünü paylaştı ...Hayata yenik başladı ancak engelli olmanın hayallerine ulaşmasına engel olmasına izin vermedi. Almanya'ya tedavi içingitti ve orada tezgahtarlık yaparak üniversite okudu . Zorlukları bir bir aşarak kendi şirketini kurdu. İşte bir "azmin zaferi"öyküsü ...Türkiye'nin ücra bir köşesinde dünyaya geldi. Mandıracılık yapan ailesine yardım ederek büyüdü. Dil öğrenmek için Ame-rika'ya gidişinde dil öğrenmekle kalmayıp bir başarı öyküsüne de imza attı. Çöpteki bir kağıt onun hayatını değiştirdi veHamdi Ulukaya, ABD'nin en başarılı 10 iş adamından biri oldu ...OKUMA YOGURDUN STEVE JOBS'U Dergilerin ve gazetelerin ekonomi sayfalarındaki başarı öykülerini aklınıza getirin. Şık ofislerindeki büyük masalarının başındaki ya da fabrikalarının önündeki iş adamlarını ve iş -'-"-+-"-'t kadınlarını mutlaka anımsayacaksınız . Hamdi Ulukaya 39 da onlardan biri. Üstelik başarı ....__..._,. hikayesi çok daha renkli. O, dedesi ve babası ile yaz aylarında yaylaya çık ı p koyun güdü- yordu ve o zamanlar, hayatı hakkında hiçbir şey bilmiyordu. Amerika'yı merak edip gitti, şimdi Amerika'nın en başarılı 10 iş adamından biri ve 40 yaş altındaki iş adamları arasında ~- en parlak girişimci olarak anılıyor. * Babanız mandıracılık yapıyormuş. Ona yardım ederek büyümüşsünüz . Nasıl bir çocukluk geçirdiniz? Ben altı kardeşli bir ailede, Fırat Nehri'nin kenarında, Munzur Dağları'nın eteğinde küçük bir kasabada büyüdüm. Ha-yatım, dedemin dizinin dibinde onu izleyerek geçti . Söz tutmayı, insanlara güvenmeyi ve saygı duymayı ondan mandıracılık yapardı. Ben de yazları yaylaya çıkar, ona yardım ederdim . * Amerika'ya gitme fikri nasıl ortaya çıktı? Dil öğrenmek istiyordum. Öylesine, bir gidip bakayım dedim ve Long lsland'a gittim. İlk gidişimde herkes gibi bocaladım,çok yalnız kaldım. Amerika'ya küçük bir sırt çantasıyla gittim, hiçbir şeyim yok sanıyordum ama meğer ailem bana birçokdeneyim ve bilgi vermiş. Başarılı olmak için her şeye sahipmişim . * İlk fabrikanızı da babanızın desteğiyle kurmuşsunuz . Beni ziyarete geldi. "Burada hiç güzel peynir yok, bizimkileri getirip sat." dedi. Hemenbir-iki konteynır getirdik. Toptancılara verdik, iyi gitti. Para kazandık. Ardından da bir fabri-ka kurduk. İki yıl bocaladık ama sonra ürün oturdu. *Tam peynir işi düzene oturmuşken bu defa da Chobani'yi kurup bir daha risk almış­sınız. Yaradılışım böyle. Çalışmam lazım illa ki. Chobani'nin kurulma hikayes i de toplarken elime bir kağıt geldi. Üzerinde "Makineleriyle satılık yoğurt fabrikası" yazıyordu. Attım çöpe. Yarım saatsonra çöpün içinde kağıdı arıyordum. *Ne oldu o yarım saat içinde? Karşıma bir fırsat çıktı, birçok insanın başına her gün geliyor ama ben fark ettim ve değerlendirdim. O çöp kutusu haya-tımın dönüm noktasıdır bu yüzden. * Geçenlerde Forbes dergisi sizin için "Yoğurdun Steve Jobs'u" diye bir başlık attı. O enteresan bir başlıktı. Ben ilk toplantımızda arkadaşlarıma " Biz gıda firması olabiliriz ama stratejilerimizi teknolojifirması gibi geliştirmeliyiz. Basit ürün, yenilikçi ürün ve şaşırtıcı pazarlama yöntemlerimiz olmalı." dedim. Bu, Apple'ın yön -temiyle gayet paraleldi. Hala da öyle. Yılda iki kez yeni ürünler çıkarırız, ambalajlarımızı yeni leriz. Yeni ürünü son ana kadaraçıklamaz ve tüketicide beklenti yaratırız. Ee, ne demişler "Her y i ğidin ayrı bir yoğurt yiyişi vardır."2 Aşağıdaki bilgilerin hangisi metinde bulunmaktadır? İşaret Hamdi U l ukaya'nın çocukluğu 2. Fabrikas ı nı kurma amacı 3. Amerika'ya gidiş nedeni 4. Apple şirketi ile benzerlikleri 5. Şirketi yönetişi ISTANB Rt\.ÇE ÖGRETİM SE .3 Aşağıdaki cümleleri metne göre Hamdi Ulukaya'nın diğer işadamlarından farkı ......... ........................ ........ ........ ........... .. ........ .2. Hamdi Ulukaya küçüklüğünd e ..... .. ... ... .. ... ............... ...... ..... .... .. .... çok etkil Hamdi Ulukaya'nın ailesinin ona ................................. ........... ....................................... başarıl ı olmasını sağ l Chobani fabrikasının kurulma planı ... .................................... ....... .. .................................... ile Hamdi Ulu kaya ile Steve Jobs arasındaki benzerlik .................... ............................................................. . YA SİZ?Sizin ülkenizde de dünyaca ünlü başarılı iş adamları var mı? Tanıtalım. DİL BİLGİSİİsim-Fiil Ekleri -ylşBu ek, fiil kök ve gövdelerine gelerek fiili isimleştirir. Bu ek daha çok fiilin yapılış biçim ini, tarzını adding to the verb stem, this affix converts the verb into a name. it rather signiftes how the verb is rea/ized, the way isit actuated. fiil + ylş + iyelik ekiÖrnekOnun bakışlarından hiç programdaki değişiklikler için herkesin görüşünü almak bir gidiş dönüş bileti lütfen!Annem gençliğinde dikiş nakış kursuna Aşağıdaki boşlukları örneklerdeki gibi İş çık ...... ............... bir kahve içelim mi?2. Bu işi yarın sabaha kadar bitirmek için hiç zamanım yok . Senden biraz an la.................. Vapurun kalk ..................... saatini biliyor musun?4. Serkan Bey'in giyin ...... ....................... tarz ı nı çok Nazlı bu günlerde bana karşı birgarip. Onun sana karşı davran .. ... .... ...... ... ........... nasıl?6. İstanbul'da alışveriş merkez lerinin kapan .......................... saatleri gene llikle Sınavınızın bit.. ................... .... saati Herkese Onun gül ......... ....... Yürü .. .................. yapmak sağlık için çok Tatilden dön ............ .......... anneannemlere uğradık. ISTANB UL YA AN C lA-5 Aşağıdaki kelimeleri uygun boşluklara tamamlamaktır duruşu davranışlarımız olmanınheyecanlanmak yürüyüşü düşünmeye çalışması olmak Sokaktan o kad ar birb irinden farklı o kadar insan var ki hiçbirinin görünüşü birbirine ben- zemiyor. Hiçbirinin davranışları, ................................, hareketi, ............................... bir diğerinin aynı değil. Herkes birbirinden farklı yaratılmış. Zaten insanlararası bütün ilişkileri sağlayan en temel öğelerden birisi de bu farklılık değil mi? Farklı .. ..... .. .. .......... .. ........ kötü bir şey mi? Hayır! Gayet de iyi bir şey. Seçimlerimiz, kişiliğimiz, .... ...... .......... .. .. .. .. ..., huyumuz, dış görünüşümüz birbirinden nekadar farklı ve biz bu farklılıkla yaşıyoruz. Fark l ı olmak, bir diğerinin eksikliklerini ......... ....... ... ............ .. Herkesin yapbozuneksik bir parçasını sahipl enip o eksik parçayı kapatmaya ........ ..... ... ............... aslında yaşam. İnsan ... .. .. ... .................... . amacı dabu farklı l ıktan ge liyor. Bu çeşitlil i kten gel iyor. Öyleys e neden başkalarını sizin gibi ......................... ..... . zorluyorsunuz. Adetabunun için kendinizi yıpra tıyorsunuz. Farklı olmak, yaşamın kendisinde olan bir şey. Tıpkı gülmek, konuşmak, görmek, üzülmek, eğlenmek, sevinmek,..................... .......... gibi insana özgü bir durum. Öyleyse sizden farklı insanlara saygı duymalısınız. Onlar mı yanlış? Siz kendidoğrunuzdan emin misiniz? Sakın başkalarını .. ....................... ... ... için kırıp dökmeyin. Yoksa siz kırılırsınız. Bu da ne sizin içinfaydalı olur, ne de karş ı nızdaki insan için faydalı olur. Çünkü doğrular er veya geç kend isini gösterecektir. DİNLEME SENDEN BİR ŞEY OLMAZ Metni dinleyelim. Aşağıdaki boşlukları ..... ................ ........ ......... ........ ...... ... .... birçok ünlünün geçmişinde bir "Senden bir şey olmaz." hikayesi Bu söz onların hayatlarında aşağılanma anlamından çıkarak adeta ..... ........................................... .... . Bütün kapılar "Senden şark ı c ı olmaz." denilip Sezen Aksu'nun .... ..............................................................4. Walt Disney, "Miki Fare" kahraman ı nı çizip üne kavuşmadan önce beş işten ............... ... ............................... .5. Ford, hedefine u l aşmak için b e ş kez ............................................ ve say ı s ı z enge lle de karşı l aşmış. Aşağıdaki cümleler doğru ise "D" yanlış ise "Y" yazalım. 1. "Senden bir şey olmaz." sözü birçok insanı ünlü yapmıştır. 2. Sezen Aksu'nun ilk albümünü sadece tanıdıkları almış. 3. Amerikalı editörler Walt Disney'in resim kabiliyetini beğenmişler.~~~- 4. Bankacı l ar Henry Ford'un kred i i steğ i ni reddetmişler. KONUŞMA8 Hayatınızdaki en önemli başarınız nedir? Aşağıdaki 9 Aşağıdaki konular hakkında arkadaşlarımıza sorularnotlardan yararlanarak yazalım. sorup konuşalım.• Ne zaman oldu?• Başarmak için neler yaptınız? • Yarış kazanma • Bir sınavı geçme• Sonuçları ne oldu?• Hayatın ı zdaki etkisi nası l ? • Bir ödül kazanma • Ehliyet alma • İşe giriş • İlk parasını kazanma Örnek A Hiçbir ya rışa girdin mi? B Evet, girdim. Hatta bir bilgisayar \r i N Tu r. K,. t v '-" Rt M .ı r i B ıC. MESLEKLER -Müdür işlerimi yarına kadar bitirmemi söyledi. -Babam benim doktor olmamı söyledi, olmamı istedi, -Ben ona bu akşam yemekleri yapmasını rica rica ettimHAZIRLIK ÇALIŞMASI1 Aşağıdaki anketi cevaplayalım. Cevaplarımızı nedenleriyle bir işte çalışmak istersiniz? Neleri tercih edersiniz?1 1. a. büyük bir firmada çalışma b. küçük bir firmada çalışma c. kendi işinizde çalışma 2. a. tam zamanlı i ş b. yarı zamanlı c. esnek saatler3. a. ofiste çalışma b. dışarıda çalışma c. evde çalışma4. a. yalnız çalışma b. aynı insanlarla çalışma c. farklı insanlarla çalışma5. a. dolgun ücret b. ilginç bir iş c. insanlara yardım etmeOKUMA2 Metni okuyalım. Aşağıdaki paragraflar ile başlıkları Meslek seçiminin önemi b. Meslek seçimindeki çeşitli etkenler c. Meslek seçiminde ailenin etkisi ç. Meslek seçiminde çevrenin etkisi d. Meslek seçiminde bireysel etkenlerMESLEK SEÇİMİ Meslek seçimi, bireyin yaşamında çok önemli bir o l aydır. kültürel olanakları elverişsiz aileler gençleri, kısa zamanda bü-Meslek seçerken bir birey kendine belli bir çalışma ortamı, belli yük kazanç getirecek veya itibar sağlayacak, moda mesleklerebir yaşam biçimi seçer. Bu yolda da başarısıyla kendini kanıt­ yönlendirmektedir. Bazı ailelerde ise aile baskısı etkindir. Bu tiplamaya çalışır. Bireyin yetenek, ilgi ve istekleri doğrultusunda aileler babanın mesleğinin çocuğuna geçmesini meslek seçmesi onu başarılı, verimli ve mutlu yapar. Kendi Çevrede anne - babanın dışında, genç için önemli bir yetiş­özelliklerini düşünmeden rastgele seçim yaptığı zaman başarı­ kinin, belli bir alanda çalışması, bu yetişkinin model olarak alın­sız, verimsiz ve mutsuz olur. Bu nedenle uzmanlar insanların, ması, gencin o yetişkinin mesleğine yönelmesine yol açabilirmeslek seçerken, kendi özellikleri ve mesleğin nitelikleri ara- veya tersine, bir büyüğün bir alanda başarısız olması, bir iştensındaki uygunluğa dikkat etmesini söylüyor. nefretle söz etmesi, gencin o iş alanından uzaklaşmasına Araştırmalara göre, birçok insan mesleğinden neden olabilir. Özellikle ergenlik dönemi, meslek seçimini özel birşikayet ederken, pek az insan beceri, ilgi ve idealle- şekilde etkiler. Ergenlik döneminde özgüven eksikliği verine uygun meslek seçmektedir. insanların her işte kararsızlık, büyüme ve gelişme krizleri, fizyolojik değişik­en yetenekli elemanları tercih etmesi, bazı alanlar- likler vb., dünyayı değiştirme ümidi, kendi ortamındanda meslek eğitiminin zorunlu olması, çoğunlukla uzaklaşma arzusu, macera yaşama isteği vb. özellikler,meslek eğitiminin uzun, zahmetli ve masraflı olma-sı, gençlerin meslek seçimini engellemektedir. Buna gençlerin meslek tercihlerini etkiler. Bu dönemde bilimkarşılık rastlantılar, aile yapısı, ekonomik olaylar, adamı, astronot, pilot, hostes, artist, televizyoncu olmaçevre koşulları, bireysel özellikler, puan durumu vb. gibi istekler çok yaygındır. Bu meslekler onlara göre on-gencin meslek seçimini belirlemektedir. ları yüceltir, sıradan bir hayattan kurtarır, yeni bir ortama gir- Gencin meslek seçiminde ailenin çok büyük etkisi vardır. mesini sağlar. Bu nedenle uzmanlar, bu mesleklere "ergenlikAileler her zaman çocuklarına dolgun maaşl ı, doktorluk, avu- meslekleri" veya "kaçış meslekleri" adını gibi saygın bir meslek sahibi olmasını söyler. Ailenin eko- Uzmanlara göre, insanların büyük çoğunluğu için meslek seçi-nomik düzeyi ile kültür düzeyi, gencin meslek seçimini olumlu mi, çözümü güç bir sorundur. Çoğu zaman rastlantılar, aile veveya olumsuz yönde etkiler. Araştırmalar göstermiştir ki eko- çevre koşulları, bu soruna çözüm getirir. Ama uzmanlar mesleknomik ve kültürel düzeyi yüksek ailelerde gençler, yetenek seçiminde insanların karakter ve meslek uygunluğunu unut-ve ilgileri doğrultusunda destek görmektedirler. Ekonomik ve mamasını Aşağıdaki boşlukları metne göre Bireyin kendi kişiliğine uygun mesleği seçmesi onu .. ............................. ... ............. ... ... ..... .... ......... ... ..................... ........................ .. .......... ..................... ... ............................................. meslek seçimi Aileler çocuklarının ......................................................... .. ............. ... .. ........ .. ... ........ .................... çalışmasını Gencin mesle k seçiminde ailesinin dışında ............ .................. .. .......... ............ ........................ ................ da etkisi Uzmanlar meslek seçiminde ......... ... .......... ........... ..................... ....................... ................ ...... ... ... ... ... .... Aşağıdaki kelimeleri yakın anlamlıları ile birey a. özellik2. seçim b. insan3. nitelik c. tercih4. saygın ç. kişilik5. karakter d. i tibar lı YA SİZ?1. Sizin bir mesleğiniz var mı?2. Size göre meslek seçiminde en çok neyin etkisi vardır? Sizde neyin etkisi oldu? DİL BİLGİSİEmir Kipinde Dolaylı AnlatımDolaylı anlatım bir kişinin söylediği sözleri başkasına aktarmaktı r. Emir kipi ile kurulan cümleler adlaştırma ek i -makullanılarak dolaylı aktarıma çevrilir. Bu ek ile yapılan dolaylı anlatımlarda söyle-, iste-, rica et-, emret- fiilleri kullanılabili speech is used to communicate what someone else said. The sentences in the form of imperative are trans-ferred into reported speech by using suffix -ma. in the reported speech produced by this suffix the verbs söyle-, iste-, ricaet-, emret- can be used..fiil + mA + iyelik eki + belirtme eki' 'NOT Bu ek ile ya p ı lan dolaylı anlatımla rda lütfen, sakın ,haydi gibi kelimeler kulla n ı ı m bana "Haydi çabuk ol!" bana çabuk olmamı bana "Odanı topla." bana odamı toplamamı öğrencilere "Derse erken gelin ." dedi .Öğretmen öğrencilere derse erken gelmelerini söyledi .Garson müşterilere "İçeride sigara içmeyin ." müşterilerden içeride sigara içmemelerini rica sekreterine "Ahm et Bey odama gelsin." sekreterinden Ahmet Beyin odasına gelmesini istedi. Sağlığından bahsedebilme>Tavsiyelerde bulunabilme>Gereklilik kipi>Gereklilik kullanımları gerek/ lazım / zorunda / mecbur>Gereklilik kipinin hikayesi>Sağlıklı yaşam>Besinler>Egzersiz>Organlar>Tıbbi A. CAN BOGAZDAN GELİRokumalıyım, bitirmelisiniz, -Derslerim biter bitmez eve dönmeliyim. -Herkesten önce biz anlamalılar -Odanı dağınık İkili gruplar oluşturarak metinde koyu yazılmış kelimelerin anlamlarını Ülkenizde hangi sağlık sorunları yaygın? Sizce neden? SAGLIGIN ANAHTAR! Son yıllarda nana teknoloji ve moleküler tıp dalları büyük bir hızla il erledi. Bu sayede bilim insan la rı her türlü hastalığın nedenini, gelişip ilerlemesini, tedavi süreci ve sonuçlarını, tek bir hücreyi inceleyerek belirleyebilmektedir. Bu çalışmalar sonucunda kilo almanın da hücresel ve biyokimyasal ne- denleri açık l ığa kavuşmuştur. Bu son bilgilerden biri de şu Şişmanlık nedeni olan beyaz yağ hücreleri en az 20 zararlı ve faydalı hormon salgılıyor. Bu hor- monlardan bazıları kan ın pıhtılaşmas ını artırıyor, hipertansiyona ve kansere yol açıyor. Bu bilgilerin ışığında Harvard Tıp Fakültesi Beslenme Bölümü Başkan ı Dr. Walte~ Willet şunları söylüyor "Yağlar problem değildir. Asıl şekerli içecek, patates, ekmek, makarna, pirinç ve tatlılar ı diyetimizden çıkarmalıyız. Bu sa- yede obezite, şeker hastalığı, hipertansiyon, kalp-damar ve felç hastalıkları gibi birçok metabolik hastalığı önleyebiliriz." Peki, bu hastalıklardan korunmak için "olmazsa olmaz"lar neler? 1. Her gün 2-3 litre sıvı almaya dikkat etmeliyiz. Gün boyu bol su, limonlu su, limonlu açık çay ve yeşil çay, karanfil, tarçınçayı gibi şekersiz bitki çayları içebiliriz. 2. Akşam sonra hiçbir şey yememeliyiz, bol su içip hareket etmeliyiz. 3. Doğal ve mevsimsel gıdaları tüketmeliyiz. Besinler katkı maddeleri içermemeli ve işlenmiş olmamalıdır. 4. Özellikle sabah kahvaltılarımız bol protein, sağlıklı yağ ve sağlıklı karbonhidratlar içermelidir. 5. Şeker oranı düşük yiyecekler yemeliyiz. 6. "Az az, sık sık yemelisiniz." yerine, tam tersi ''Günde 2-3 öğün doyuncaya kadar yemelisiniz." diyorum. 7. Öğünler arasında en az 4-5 saat Aşağıdaki cümleler metne göre doğru ise "D" yanlış ise "Y" yazalım. 1. Hastalıkların hücre düzeyinde incelenebilmesi nana teknoloji sayesindedir. 2. Yeni araştırmalar sayesinde kilo almanın nedenlerini biliyoruz. 3. Şişmanlık kansere neden olamaz. 4. Yağlı ve şekerli besinleri kesinlikle tüketmemeliyiz. 5. Pilav ve sandviçler zararlı yiyeceklerdir. 6. Besinleri zamanında yemeliyiz . Mesela portakalı kışın, kirazı yazın ... 7. Günde 2-3 öğün yiyerek doyamayız. ,8. Bir öğünden sonra tekrar yemek için üç saatten fazla beklememeliyiz. -T 1 AJI ı B .> IAI lHJL YABANCILAR İÇİN TÜR. 'ÇMetindeki görüşlere katılıyor musunuz? Neden?Gereklilik Kipi {Necessity ModalGereklik kipi; yapılması gerekli olan bir işi anlatmak için mode necessitative is used to describe what is to be done. Olumlu Olumsuz Olumlu Soru Olumsuz SoruBen gitmeliyim gitmemeliyim gitmeli miyim gitmemeli miyimSen gitmelisin gitmemelisin gitmeli misin gitmemeli misin gitmemeli gitmeli mi gitmemeli mio gitmeli gitmemeliyiz gitmeli miyiz gitmemeli miyiz gitmemelisiniz gitmeli misiniz gitmemeli misinizBiz gitmeliyiz gitmemeliler gitmeliler mi gitmemeliler miSiz gitmelisinizOnlar gitmelilerNOT Gereklilik kipi "ol-" fiiline eklenerek cümleye tahmin Örnekanlamı katar. Tabağındaki lerin hepsini added to the verb "Ol-'; it gives the meoning of pre- Her gün mutlaka vitamin a l Yemekten önce ellerini ek Mutlu olmak için ne yapmalıyız?A Kedi nerede? Bugün bütün işleri bitirmeli miyim?B Sesi geliyor, üst katta olmalı. Mert bugün evde Hayatım, gözlüğüm nerede?B Banyoda, lavabonun üstünde Bugün günlerden ne?B Perşembe Aşağıdaki cümleleri örneklerdeki gibi tamamlayal ı Öğrenciler, dersleri başlamadan 10 dakika önce sınıfta 01 .......... .. ...................... .. .... .2. Doktorla görüşmek için önce randevu al .. ..................................... .3. Raporlarımızı yarın sabaha kadar bitir............ .................. ......... .4. Bu kadar çok şeker ye .. .... .. .... .... .. .. .. ........ ................ .5. İnsanlar özel araba kullanmak yerine otobüs kullan ...... .. .... .. .......... .......... .6. İnsan l ar birb irl erine saygı ve hoşgörü göster.................................. .7. Doğum günümde tüm sevdiklerim yanımda 01 ................ .. .............. .8. Bugün sizinle ge lemem, bir iş görüşmesine git.. ...................... .. ....... .9. Yarınki toplantıya gel .... .. .. .. ........ .. ........ .?10. Sağ lı klı olmak için abur cubur ye .... .. .... .... .................... ?IS A s nTÜRKÇE OGRETİM 415 Aşağıdaki durumlar için tavsiyelerde Yarın arkadaşım doğum gününü kut laya cak, beni de davet Tatlıları çok seviyorum ama kilo Kolesterolüm yüksekmiş, kalp krizi riskim varmış, doktor Yeni bir telefon çıkmış, pek çok özelliği varmış. Ama biraz Kedim çok yaramaz, evin içinde saklandı, onu bulamıyorum. SAGLIK İÇİN EGZERSİZ6 Sağlıklı bir yaşam sürmek için düzenli olarak hafif egzersizler yapmalıyız. Dinleyeceğiniz metinde birkaç egzersizintarifi var. Metni dinleyelim ve her egzersizi resimleriyle 7 Siz bir yaşam koçu / diyetisyensiniz. Bir hasta size 8 Siz bir gazetecisiniz, arkadaşınız ise ünlü bir sporcu. geliyor ve kendisine yardım etmenizi istiyor. Durumunu Bu ünlü sporcuyla örnekteki gibi röportaj yapalım. Ona inceleyelim ve beslenme, sağlık, sosyal hayat vb. konu- sorular soralım. Gençler için tavsiyelerini isteyelim. larda önerilerde bulunalım. Önerilerimizi rapor olarak Örnek A -Genç sporcular sizin kadar iyi bir sporcu olmak için yazalım. neler yapmalılar? B -Disiplinli ve düzen li antrenman yapmalılar. Örnek Hastanızın özellikleri A -Spor federasyonundan memnun musunuz? Cinsiyet Erkek B -Bence bazı kurallar değişmeli ... Yaş 56 Boy m Kilo 94 Meslek Borsacı Medeni durum Evli, 2 çocuklu Sağlık Kalp krizi geçirdi, yüksek tansiyonu var, stresli. Favori yemekleri Kebaplar, baklava, pirinç pilavı Spor İzlemeyi -Otobüs saatinden önce durakta olmamız -Bir evi haftada en az iki kez temizlemek gerekir. -Dersteki konuları defterlerine not etmeleri gerek. B. UZUN VE SAGLIKLI YAŞA silmek gerek, okumamız lazım, çıkmaları gerekiyor1 Sizce yüz yaşına kadar yaşamak nasıl olurdu? Size göre iyi ve kötü yanları nelerdir?2 Paragrafları, anlamlı bir metin olacak şekilde sıralayalım. 1234 YÜZ YAŞINDA HALA DİNÇ İnsan ömrünün uzamasının en önemli sebeplerinden biri kuşkusuz tıptaki ilerlemeler. Dahailginci, gelecekte 74 yaşındaki bir kişi 45'inde görünecek. Kadınlar 60'ından sonra anne eldeki koşullarda uzun yaşamın sırrı için uzmanlar neler söylüyor? İyi ve az beslenme, listeninbaşında. Yaşlanmayla gelen hastalıklar diyet yaparak beslenen insanlarda üç kat daha az kişilerde ileri yaşa rağmen kas sağlığının da korunduğu dikkati çekiyor. Beyin fonksiyonları daşaşırtıcı derecede iyi kalıyor; hafızanın aktifliği ve problem çözme kapasitesi diyet yapmayan laraoranla çok daha iyi. Sonuç olarak kaliteli bir hayat yaşamak için biraz genetik şansa sahip olmakbiraz da hayat disiplini uygulamak gerekiyor. Uzun ömürlü olmak... Bu özellik genetik mi yoksa yaşam koşullarına bağlı olarak gelişiyor mu? Araştırmacılar uzun ya-şam genini buldular. Uzun yaşayan kişilerin tümünde aktif, ortak bir gen var. Genetik bilimi sayesinde diğer insanların daaynı şekilde uzun ömürlü olmalarını sağlamaya yarayabilir. Peki bu gerçekleşecek mi gerçekleşmeyecek mi, bunu zamangösterecek ama genetik bilimi önümüzdeki 50 yıl içinde insan ömrünü 100 yıla çıkarmayı hedeflemiş durumda. Bundan sadece 100 yıl kadar önce ABD'de insanın ortalama yaşam süresi 47 yıldı. Günümüzde bu rakam ABD'de 80'e,Türkiye'de ise 72'ye ulaştı. Bundan 50 yıl sonra bu rakam lOO'e ulaşabilir. Wikipedia'ya göre en uzun yaşamış kişi JeanneLou ise Calment adında bir Fransız kadın 122 yaşında ölmüş. Onun arkasından 120 yaşında ölen bir Japon ve 111 yaşındaölen bir ABD'li geliyor. 50'1i yıllarda yüz yaşına kadar yaşayanların sayısı tüm dünyada sadece birkaç binken, günümüzdesadece ABD'de 96 binden fazla yüz yaşın üstünde insan var. Dünya genelinde ise bu rakam 450 bin kişiden fazla. 100 yaşını bu lan bu kişilerin yüzde 85'i ise kadın. Uzun yaşam konusunda önde olan ABD'nin arkasından 30 bin kişiyle Japonya geliyor. Nüfusa oranla yüz yaşını gören en fazla kişi ise Fransa'da. Uzun yaşam uzmanları ise "Günlük a l ışkanl ı klarımızı ve yaşantımızı değiştirmemiz lazım." diyor ve ekliyor ''Genetik bili- mine ihtiyacımız yok. Hayatımızı basit fakat akılcı prensipleri benimseyerek yaşamak ve 100 yıllık ömrün reçetesinin keyfine varmak yeter." Hangisi doğru bilmiyoruz ama şu bir gerçek ki dünyada uzun yaşayan insanların belli yeme içme alışkanlıkları ve hayat biçimleri var. Bu bize rehber olabilir. N TJ RJ<.. R 433 Aşağıdaki cümleler metne göre doğru ise "D" yanlış ise "Y" Uzun ömürlü olmak genetik bir Uzun ömürlü olmak için uzun ömür genini taşımak İnsan ömrü giderek Uzun yaşamak konusunda iki görüş Hayat tarzımıza dikkat ederek hayat kalitemizi ve süremizi Uzun ömürlü insanların her birinin farklı alışkanlıkları ABD'de ortalama ömür Türkiye'dekinden daha Metne göre erkekler kadınlardan daha uzun İnsanlar daha uzun yaşıyor çünkü sağlık bilimi çok yaşınıza kadar yaşamak ister misiniz? Neden?Gereklilik Kullanımlarıfiil + mAk gerek/ lazım / gerek- Bu yapı, yapılması gerekl i olan bir işi anlatmak için kullanı lı + mA + iyelik gerek/ lazım/ gerek+ zaman eki it is used to talk about an event that is obliged to be Hanım, hemen aşağıya gelmeniz gerek; acil bir hasta raporları cuma günkü toplantıya yetiştirmemiz yapıp edip saat beşten önce okuldan çıkmaları Aşağıdaki cümleleri örneklerdeki gibi Kek hamurunu haz ı rlamadan önce yumurta ve şekeri çırp .. .... .. .... .... ...... .. ........ .. .2. Şiirlerin çok güzel, bunları bir yayı nevine göster.... ............. .. .. .. .. ......... .3. Her insanın günde iki litre su iç......... ............ ............. .4. Toplantı başkanının toplantı raporlarımı imzala ..... ... ........... .. ......... .. ................. .5. Sıranız henüz gelmedi, biraz daha bekle ....... .. ............. ... .. ........ ........ ... ...... . .fiil +mAk zorunda / mecburiyetinde ol- / kal- Bu yapı , yapılması zorunlu olan bir işi anlatmak için +mAyA mecbur ol- / kal- it is used to state the necessity. Örnek Tüm öğrenciler okuma, dinleme, yazma , konuşma sınavlarına girmek zorunda. Ödevi salı günü öğleden sonraya kadar bitirmek mecburiyetindeyiz. Bu haberleri ona anlatmaya mecburum. Bir çalışan istifa etti, onun i şlerini de biz yapmak zorunda kaldık . 5 Aşağıdaki cümleleri örneklerdeki gibi tamam l ayalım. 1. Ofiste pek çok kişi izne çıktı , bu sıralar daha çok çalış ......... ......... .. .. ... .. .......... .... ... ..... . 2. Ben de istemiyorum ama şartlar gereği bu görevi üstüme al .... ................. .. ................. .. .......... .. . 3. Şeker hastaları beslenme lerine çok dikkat et.. ................ .. .. .. ..... .. ......... .. .... ........ . 4. Çocuk çok ağlıyor, reddediyor ama bu ilacı iç...................... ............ .............. . 5. Hiçbir şeyi saklayamazsın ! Polise her şeyi anlat ............................................... .44 f-. LA~ Ç6 Aşağıdakileri eşleştirelim. a. konu l arı baştan sona tekrar etmeliyim. b. hasta oldum, evd e kalmak zorunda kaldım .1. Cumartesi piknik yapmak istedik, c. ama heps i ço k pahalıymı ş, vazgeçmek zorunda Çocuklar bahçede oynamaya karar verdiler, ç. önce kendi iş l erimi bitirmem Çok kilo aldım, d. daha düzenli beslenmeliyim .4. Sizinle gelmeyi ben de çok istiyorum, e. ama birden yağmur bastırdı ve evde kalmak zorunda Yarın doğum günümü kutlayacaktım, f. ama bir telefon geldi ve ofise gitmek zorunda Sanırım yarınki sınav zor olacak, g. gelin görün ki çok işim var, çalışmam Sana yardım Arkadaşımın düğünü için yeni bir elbise almak istedim,DÜNYANIN EN YAŞLI İNSANI7 Metne göre aşağıdaki cümleler doğru ise "D" yanlış ise "Y" yazalım. Jeanne Louise Calment1. J. L. Calment şu anda dünyadaki en yaşlı kad ı Guinness Rekorlar Kitabı'na girdikten iki yıl sonra "dünyanın en yaşlı kişisi" Calment telefonun mucidi Graham Bell'den önce doğdu .4. Carmen operasını ilk kez o Van Gogh'tan resim dersleri Hayatı boyunca çok Eşi zengin bir Ölmeden 22 yıl önce bisiklete binmeyi Aşağıdakilerden hangisi veya hangileri Calment'in uzun yaşam sırlarından biri değildir?a. sporla uğraşmak b. bol sarımsak yemek c. sigara içmemekç. her yemekte zeytinyağı tüketmek d. çikolatadan uzak durmak 9 Biraz hayal kuralım. Diyelim ki 122 yaşındayız. Bu O Aşağıdaki rollerden yararlanarak bir diyalogyaştaki bir günümüzü anlatalım. Bir günlük sayfası 1. Rol Guinness Rekorlar Kitab ı komitesinde çalışıyorsunuz . Dünyanın en yaşlı insanıyla görüşmeniz gerekiyor. Aşağıdaki konular hakkında sorular sorunuz. • doğum tarihi •ailesi •mesleği • favori yemekleri, hobileri vb. • uzun yaşamın sırları il. Rol Dünyanın en yaşlı insanısınız. Sizinle görüşmek isti- yorlar. Sorulara cevap verin, tavsiyelerde bulunun. • Az yiyip çok uyumalısınız. • Stresten uzak STA N BUL 1 A"-ı- ,N TÜRKÇE ÖGRETİM SETİ Bl 45. UNITE C. ALTERNATİF SAGLIK çıkmalıydım, söylemeliydin, -İşlerini son dakikaya bırakmama lı ydın. Bak, şimdi sıkıştın. -Kırmızıyı değil, mavi gömleğ i a l mal ıy dım. Pişman oldum. anlatmamalılardı -Dürüst olmalıydın, bana ya lan söyl edin. 1 Hangi değerli {elmas, yakut, zümrüt, safir... ve/ veya yarı değerli {firuze, akik, oniks... taşları biliyorsunuz? Her- hangi birini kullanıyor musunuz? KRİSTAL TEDAVİLERİ Gündelik sıkıntılarınız ve hastalıklarınız için yan etkisiz bir çare mi arıyorsunuz? Baş ağ rı sından ilaçsız kurtulmak mı istiyorsunuz? Stresli misiniz? Sinirli ya da endişeli misiniz? Bu soruların cevabı kristallerde yatıyo r. Kristaller, minerallerden oluşur ya da minerallerin bileşimidir. Kristallerin şifalı etkileri Eski Mısır'da keşfedilmiştir. Kristallerin renkleri, boyutları ve şekilleri etkilerini değiştirmektedir. Örneğin; kırmızı taşlar hem enerji hem sakinlik verir. Mavi taşlar depresyondan kurtulmakta etkilidir. Sarı taşlar mide problemlerine, yeşil taşlar ise gözlere iyi gelir. Kristaller dünyasında yeniyseniz işte size küçük bir rehber 1. Akik Bedenin gergin kısımlarına sıcaklık hissi verir. Cilt hastal ı klarına iyi gelir. Damarları kuvvetlendi- rir. Hamilelikte hem anne hem de bebeğin sağlığı için faydalıdır. Kemik ve diş yapısını korur. Sıkıntılı, kötü anlarda olayların iyi yönünü de görmenizi sağ l ar. Cesareti canlandırır, özgüveni artırır. Güç, keyif ve iyimserlik hissi verir. İş adamlarının yüzük olarak takmaları önerilir. 2. Akuamarin Bu taşı eskiden denizciler kullanıyordu . Düşünceleri berraklaştırır, yaratıcılığı ortaya çıkarır. Böbrek, karaciğer, dalak ve tiroit bezlerini kuvvetlendirir, vücudu temizler. Bereket ve uğur taşıdır. Sizi """""..-" yüre klendirir ve güveninizi tazeler. Sezgileri güçlendirir. Negatif enerjiden korur. 3. Ametist Birçok kültürde kraliyet aileleri tarafından kullanılm ı ştır. Kötü düşünceleri dağıtır, zekayı canlandırır, konsantrasyonu artırır. Brezilya'da büyük bir ametist yatağı bulunduktan sonra değ e rini yitirmiştir. """""~"""""-' 4. Aytaşı Özellikle kadınlar kullanır. Kısırlığa iyi gelir, kolay doğum yapmayı sağlar. Hormonları düzenler, doğurganlığı artırır. Lohusa kad ı nların sütünü artırır. Kramp lara, bacak ve s ı rt ağrılarına iyi gelir. Oburluğu önler. Empati kurmayı ve kabullenmeyi sağlar. Şefkat ve sempati duygularını artırır. Nazara karşı etkilidir. Rüyaların daha kolay hatırlanmasını sağlar. 5. Kuvars Cep telefonu, telsiz, bilgisayardan yayılan radyasyonu toplar. Konsantrasyonu sağlar. Negatif enerjiyi yok eder, pozitif enerjiyi toplar. Kafa karışıklığ ı ve yorgunluğa iyi gelir. 6. Yeşim İyi şans getirir. Böbrek hastalıklarını iyileştirir. Diş çürüğüne ve diş ağrılarına iyi gelir. Korku ve endişeyi uzaklaştırır, huzur ve güven verir. Akıl , cesaret ve adalet duygusu kazandırır. Başarıdan sonraki kibir duygusunu engeller. Özellikle konuşmacılar ve öğretmenlerin kullanması önerilir. ~-=-"46 ISTANB L K I< r,.. E Ö G K- T B'2 Aşağıdaki sorunlar için hangi taşlar ı kullanma k gerekir? Eş leştire lim ve nedenini Ta ş Neden1. Çocuğunuz üniversite sınavına İş yerinde iş arkadaşlarınızla sorunla r yaşıyo rsunuz .3. Geceleri uyuyamıyorsunuz .4. Vücudunuzda ağrılar Çok şanssızsın ı z, işleriniz ters Çocuğunuz saatlerce bilgisayar kullanıyor, oyun Bazı raporlar yazmanız gerekiyor ama uzun süre odaklanamıyorsunuz .8. Bir roman yazmak istiyorsunuz ama başlayamıyo rsunuz? Farklı bir fikir Aşağıdaki cümleler metne göre doğru ise "D" yan l ış ise " Y" yazalım .1. Aytaşını yalnızca bebek doğduktan sonra kullanmalıyız .2. Yeşim, insanı özgü r Akuamarin ku ll anarak daha özgün işler yapabilirsiniz .4. Akik kullanarak bir kalabalığın önünde daha rahat Ametist günümüzde elmas kadar değerli bir Kuvars taşı karar vermeyi kültürünüzde hangi taşları n ne gibi anlamları va rd ır ? Ni çin takılır?Gerekli lik Kipinin HikayesiGerekli olduğu halde yapmadığımız ve artık sonuçlarını değiştiremeyeceğimiz işleri anlatmak için kullanılır. Yerinegetirilmemiş görev ve pişmanlıkları past form of necessity form it is used ta talk about an event that one did not do and can not change the results,a/though the event is required ta be done. it is used ta tel/ the unfulftlled tasks and regret. Olumlu Olumsuz Olumlu Soru Olumsuz SoruBen gitmeliydim gitmemeliydim gitmeli miydim gitmemeli miydimSen gitmeliydin gitmemeliydin gitmeli miydin gitmemeli miydin gitmemeliydi gitmeli miydi gitmemeli miydio gitmeliydi gitmemeliydik gitmeli miydik gitmemeli miydik gitmemeliydiniz gitmeli miydiniz gitmemeli miydinizBiz gitmeliydik gitmemeliydiler gitmeliler miydi gitmemeliler miydiSiz gitmeliydinizOnlar gitmeliydiler ıs i'-i TÜRKÇt ÖGRETİM SET B 47ÖrnekBiraz geç olmadı mı? Tüm bunları daha önce partiye sen de gelmeliydin, uzun zamandır böyle şaşırdı. Yüz ifadesini kötü not aldım, sence biraz daha çalışmalı mıydım?Annem bana çok kızdı. Sence geç saatte eve gelmemeli miydim?4 Aşağıdaki cümleleri örneklerdeki gibi tamamlayalım .1. Sana söyledim, o kadar çok kola iç............... ....... .2. Artık çok geç. Bunu daha önce düşün .. .......... .. ........ .. .... .. ... . .3. Gelmezler tabi. Tüm davetlileri telefonla tek tek ara ..................... .. .......... .. .4. Fatura çok yüksek gelmiş, elektriği tasarruflu kullan ................................... .5. İşimiz var, gidemeyiz. Daha erken haber ver ... .. .......... .. ................. .6. Faturaları zamanında öde ...... .. ....... ... .. .. .. .. .. ... ... . Şimdi cezalı ödemek zorundasın ı Amcamı daha önce ziyaret et... ..............................., çok Ahmet ile Ayşe boşandı. Onlar çok acele karar ver .... .... .. .. .. ................. ... .9. Bilgisayar karşısında çok çalış ............. .. .... ................ Gözlerim çok ağrıyor. 10. Bu elbiseyi çok beğenerek aldım. Ama bana dar geliyor. Sence al .................................. ? 5 Aşağıdaki resimlere bakalım. Sizce onlar ne yapmalıydı? Ne yapmamalıydı? Her biri için bir olumlu bir olumsuz cümle yazalım .48 ISTANBU v ıANCILAR İÇİN TUR ÇE 'GRET'A/I - B'ŞİFALI BİTKİLER6 Hayatınızda hiç bitkilerle tedavi oldunuz mu?7 Metni dinleyelim. Hangi bilgi hangi bitki için verilmektedir? İ şaretleyelim. Ada çayı lhlamur Hibisküs1. Biraz kaynatabilirsiniz. 2. Çok sıcak ve çok soğuk yerlerde saklamayınız. 3. Demleyerek tüketiniz. 4. Güneş görmeden kurutulmalıdır. 5. Nemli yerlerde saklanmamalıdır. 6. Rengi canlı görünmelidir. 7. Soğuk içilebilir. 8. Şeker hastalığına faydalıdır. 9. Şeker katılabilir. 10. Tam vaktinde toplanmalıdır. 8 Hayatınızda hiç pişman oldunuz mu? Birkaç örnek vererek yazalım .•Okuldayken daha çok spor yapmalıydım .• Kendimi o kadar çok İki arkadaş konuşuyorlar. Biri hastalıklarından şikayet ediyor, diğeri onu eleştiriyor. Biz de aşağıdaki örneklerdeki gibidiyaloglar -Dün akşam çok geç yattım, başım çok -O kadar geç saate kadar ça l -Yemekten sonra karnım çok -Dört hamburgerden sonra o kebabı yememeliydin . İSTANBUL 'rA AN~ILAR ~ liRKÇE ÖGRETİ/\/\ SET B 49HAMAM MERAKI İstanbul ilginç bir konferansa ev sahipliği yaptı "Uluslararası Fürdo, Hamam, Sauna Konfe- ransı". Konferansta Türk hamamı, Macar fürdosu ve Fin saunası enine boyuna masaya yatırıldı, benzerlik ve farkları ortaya çıkarıldı. Konferansın belki de en renkli ismi Koç Ün iversitesi Sanat Tarihi ve Arkeoloji bölümünün Avusturyalı öğretim görevlisi Yrd. Doç. Dr. Nina Ergin'di . Altı y ı l önce 427 yıllık Çemberlitaş Hamamı'yla ilgili tezi için İstanbul'a ge l miş ve kendisi gibi öğretim üyesi bir Türkle evlenip bir daha da ülkesine dönmemiş. Nina Ergin ile Tarihi Mihrimah Sultan Hamamı'nda görüştük ve Türk, Macar, Fin hamamlarını bir kez daha masaya yatırdık. Hamamlar, dönemlerinin güzellik salonları. Osmanlı'da hamamlar, kadınlar için çok önemliy- miş çünkü hamama gitmek, Osmanlı'nın kapalı toplumunda dışarı çıkmak için bir bahaneymiş. Kadınlar hamama grup halinde gidip genellikle tüm gün hamamda kalırlarmış. Eski Türk filmle- rinde izlediğimiz gibi oradayken bazen dedikodu yapar, bazen de oğulları için gelin ararlarmış. Hamamlar, aynı zamanda o dönemlerin güzellik salonlarıymış. Nina Ergin, hamama gelirken, ka- dınların büyük bohçalar içinde peştamallar, sürme, sabun, tarak, nalınlar getirdiklerini anlatıyor. Macarlarda kaplıca geleneği var. Macaristan'da Osmanlı'dan kalmış bir hamam kültürü bulunuyor. Osmanlılar orada uzun süre kalmış. Ama aynı zamanda daha eski bir banyo kültürü de var. Macarlar termal kaplıca, ılıca geleneğine sahip. Buna Macar kültüründe "fürdo11 adı veriliyor ve bir sanat haline getirilmiş. Ancak kaplıca ve hamam ayrı şeyler. Mesela hamamın dini bir yanı da var, kaplıcanın ise öyle dini bir tarafı yok. Finliler ise saunaya ailece gider. Fin hamamında yıkanılmıyor, sadece terlemek için giriliyor. Terledikten sonra ise ge- nelde dışarıya çıkılıp kar ile yıkanılıyor. Fin saunasında erkek ve kadın bölümü ayrı değil. Çocuklar ve anne-babaları, ka- dın-erkek hep birlikte gidebiliyor. Saunadan çıktıktan sonra, küçük ağaç parçalarına vücudunuzu vuruyorsunuz. Amaç, kan dolaşımını hızlandırmak. Fin saunası, çok basit ahşaptan yapılmış bir kulübe veya bina içinde bir oda, hatta küçük bir çukur içinde kurulan, keçe veya deriden yapılmış bir çadır da olabiliyor. Sauna içinde küçük bir soba var, odun orada yakılıyor. İlk saunalar şömine özelliğindeydi. Zamanla gelişerek saunalarda, baca l ı tahta sobalar kullanılmaya başlandı. Şimdiki saunalar ise elektrikle ısıtılarak çalıştırılıyor. Aşağıdaki cümleler metne göre doğru ise "O" yanlış ise "Y" yazalım. 1. Nina Ergin Çemberlitaş Hamamı hakkında bir tez yazdı. 2. N. E. bir Türk akademisyenle evlendikten sonra İstanbul'a yerleşti. 3. İstanbul'daki konferans Koç Üniversitesinde yapıldı. 4. Osmanlı'da hamamlara sadece kadınlar gidiyordu. 5. Osmanlı'da hamamlar, yıkanmanın yanında sosyalleşme yeriydi. 6. Macarlarda tek banyo geleneği hamam değildi. Bir öğrenci Bir gemi yolculuğuna çıktık. Uçsuz bucaksız okyanusun ortasında bir kaza oldu ve geminiz batıyor. Sadece bir kurtarma botu var ve bota sınıf mevcudunun %10'u kadar arkadaşımızı alabiliriz. Yakındaki ıssız adaya başka türlü ulaşamayız. Kararınızı verelim, gerekçelerimizi de açıklayalım. Sınıfın geri kalanı Bottaki arkadaşınızı, bizi bota alarak kurtarması için ikna edelim. Neden bizi almalı? •Beni almalısın çünkü çok iyi yemek yaparım. •Beni almak zorundasın çünkü ben marangozum, ıssız adada evleri ancak ben yapabilirim ...50 ,[ 1 b ı Bir çok kullandğımız eşyamızın üzerinde farklı türde özellikler vardır. Bunların neden eşyalarımızın üzerine koyduklarını anlamlandıramayabiliriz. Bazen de süstür deyip geçeriz. Ancak öyle değil. Eşyalarımızın üzerine koyulan her bir özelliğin nedeni ve amacı var. İşte size garip gelebilecek bir kaç özellik. 1 Makarna kepçeleri kaşıkları ortası neden deliktir?Makarna kepçelerinin orta kısımlarının delik olması özellikle spagetti makarnayı baz alırsak, kaşığın ortasına sığacak kadar spagetti aslında 1 kişiye yetebilecek kadar makarna sığabiliyor. Yani tek kişilik porsiyonu ölçmek için tasarlanmıştır. 2 Tükenmez kalemlerin kapakları neden deliktir?Çoğumuzun anlamlandıramadığı bir özelliklerden biri daha tükenmez kalemlerin kapaklarındaki minik deliklerdir. Çoğumuzun aklına mürekkep ilişkisi gelir ancak değil. Özellikle küçük çocukların yutma alışkanlıkları göz önüne alınarak eğer kapağı yutar ve çocuğun soluk borusuna kaçarsa o delikler ile nefes alabilmesi adına Kot pantolonların küçük cepleri ne işe yarar?Kot pantolonların küçük ceplerinin de ne işe yaradığını bilen insan sayısı çok azdır. 1800’lü yıllarda çok kullanılan zincirli cep saatlerini bu cebe koyulması için Kot pantolon ceplerindeki düğmeler ne işe yarar?Yine kot pantolonların cep kısımlarında minik demir düğme benzeri cisimler bulunur ve bunların da tam anlamıyla neden var olduğunu çoğu kişi bilmez. Kot pantolonu ilk zamanlarında işçiler giyerdi ve zor şartlar altındayken açılmalar meydana gelmemesi için dikişin haricinde bu metal düğmecikler ile kot Converse alt delikleri ne işe yarar?Converse büyük ihtimal giymişsinizdir. Converse’in alt kısımında 2 tane delik olduğu ve bunun ne işe yaradığını da merak etmişsinizidir. Temel olarak aklınıza gelen hava alması olabilir ve bu doğru. Ayrıca converse nin bağçıkları uzun gelirse diye bu kısımları da bağcıklık olarak kullanılması için Tencere ve tavaların sapı neden deliktir?Tencere ve tavaların büyük bir kısmının sap kısmı deliklidir. Bunları genel olarak bir yere asmak için kullanırız. Ancak bir diğer işlevi de Kaşığınızı koymanız Krem veya ilaç tüplerinin kapaklarında neden çıkıntı vardır?Krem veya tüpleri genelde aldığınızda ve kapağını açtığınızda minil bir folyo ile kaplı olduğunu görürsünüz. İşte bu minik folyoyu kolayca delebilmekniz için kapaklarındaki çıkıntıyı Klavyenizdeki F ve J tuşları neden ufak çizgi kabartılıdır?Özellikle 10 parmak ile klavye de yazı yazanlar klavyeye bakmadan bu kabartılar sayesinde elinin konumunun farkına varabilmesi için Akıllı telefonlarda kamera yanı veya altındaki minik delik nedir?Akıllı telefonlar neredeyse hepimizin elinde olan bir eşya. Telefonlarımızın arka kamerasının altında veya yanında çok minik bir delik yer almaktadır, bu delik arka kameramızı kullandığımızda katif hale gelen bir Plastik şişeli içeceklerin kapaklarının içerisindeki ince plastik ne işe yarar?Genelde bir içeceğin kapağını çıkardıktan sonra kapakla oynarken bu ince ve saydam olan plastiği kapağın içinden çıkarmaya çalışırız. Bu ince plastik şişenin daha iyi kapanmasını, içeceğin hava ile temasının kesilmesi ve tadının bozulmaması için ich mochte mit dir einmal treffendu mochtest mir besuchener mochtet im unterricht teilnehmenwir mochten zusammen essensie mochten klavier spielenviel erfolg tarihinde iş hayatımıza giren 4857 sayılı İş Yasasının 75. Maddesine göre her işverenlere getirilen yükümlülüklerden biriside çalıştırdığı her işçi için ayrı ayrı özlük dosyası düzenlemek zorundadır. Bunlardan birisi yazışmalarda Özlük dosyaları Özlük dosyasında işçinin kimlik bilgilerinin haricinde ayrıca kanunlarla istenen her türlü belge ve bilgilerde yer alır. İşveren işçi özlük dosyalarını istendiği zaman yetkili kişi kurum ve kuruluşlara ibraz etmek zorundadır. Ayrıca işverenin işçi özlük dosyasındaki bilgilerin gizliğini sağlaması gerekmektedir. Nitekim 4857 sayılı İş Yasasının 75. Maddesi ise şöyledir MADDE 75. - İşveren çalıştırdığı her işçi için bir özlük dosyası düzenler. İşveren bu dosyada, işçinin kimlik bilgilerinin yanında, bu Kanun ve diğer kanunlar uyarınca düzenlemek zorunda olduğu her türlü belge ve kayıtları saklamak ve bunları istendiği zaman yetkili memur ve mercilere göstermek zorundadır. İşveren, işçi hakkında edindiği bilgileri dürüstlük kuralları ve hukuka uygun olarak kullanmak ve gizli kalmasında işçinin haklı çıkarı bulunan bilgileri açıklamamakla yükümlüdür." Madde metninden açıkça anlaşılacağı üzere oluşturulacak işçi özlük dosyasında aşağıdaki belge ve bilgilerin yer alması gerekmektedir 1- İki adet fotoğraf, 2- Nüfus Cüzdanı Sureti, 3- Nüfus Cüzdanı Fotokopisi, 4- İkametgâh, 5- Vukuatlı Nüfus Kayıt Örneği Asgari Geçim İndirimi Formu için , 6- Mezun olduğu okul diploma fotokopisi, 7- Kanun gereği yapılan iş sözleşmesi, 8- Referans Mektupları ve CV' si, 9- Sağlık Raporu, 10-Bazı işkolları için, periyodik olarak sağlık muayenelerinden geçirildiklerine dair rapor, 11-Sakatlık İndiriminden yararlanabilmesi için ilgili Gelir İdaresi Başkanlığından indirim uygulanacağına dair yazı, 12-Özürlü işçi ise Sakatlık Raporu aslı veya fotokopisi, 13-Sakat işçi için İŞKUR müracaat kayıt evrakı, 14-Savcılıktan sabıka kaydı, 15-Eski hükümlü ise İŞKUR müracaat kayıt evrakı, 16-Ücret hesap pusulalarının bir sureti, 17-Terör mağduru ise İŞKUR müracaat kayıt evrakı, 18-Herhangi bir kanuni sebeple ücret kesme cezası uygulanırsa, yapılan kesintilerin sebebinin bildirildiği yazı, 19-Fazla çalışma için işçinin onayının alındığı yazı, 20-İşçilerin, iş sağlığı ve güvenliği konusunda ve karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler ve yasal hak ve sorumluluklar konusunda bilgilendirildiklerine dair yazı, 21-İşe giriş bildirgesi, 22-Çalışma Belgesi İşten Ayrılan İşçiler İçin, 23-İşin gereklerine göre bulunması gereken diğer evraklar, 24-Ağır ve Tehlikeli İşlerde çalıştırılan personeller için İşçilerin adı, soyadı ve Kimlik numaraları, doğum yeri ve tarihlerini belirten liste, 25-Asgari Geçim İndirimi Formu, 26-Askerliğini yaptığına dair teskeresi veya askerlikle ilgili durumunu gösteren belgeler, 27-Ücretsiz izin ve/veya yıllık izinle ilgili form ve dilekçeler. İşçi özlük dosyasının oluşturulmaması halinde 4857 sayılı İş Kanunu’nun 104. Maddesine göre işverene uygulanacak idari para cezası ise 2012 yılı için TL olarak belirlenmiştir. İşçi özlük dosyalarının birçok faydası vardır. İşçinin daha yakından tanınması, adli sicilinin ortaya çıkması, işçiye uygun iş verilmesi, ücret gibi konularda yol işverene yol göstericidir. Özellikle yazışma ve tebligatların yapılmasında ikametgâh adresinin büyük önemi vardır. Bu nedenle hazırlanan özlük dosyalarının belirli dönemlerde güncelleştirilmesi gerekmektedir. Sonuç olarak personel özlük dosyalarının oluşturulması hem kanunun cezai müeyyidesinden işvereni korurken, diğer yandan kurumsal/kurumsallaşmaya çalışan firmalarda işveren ve insan kaynaklarına işe alımlarda büyük yarar sağlamaktadır. KAYNAKÇA tarihli 4857 Sayılı İş Kanunu Orhan SÖZGÜN SMMM

eşyalarımızı özenli kullanmanın önemi ile ilgili beş cümle